Ilmiy tadqiqot asoslari

sezgi, idrok, xotira va tafakkurning xususiyatlari, emotsional, irodaviy hamda aqliy zo’riqish singari 

psixik  holatlar  tekshiriladi.  Ko’pincha  laboratoriya  sharoitida  kishilar  (o’quvchi,  haydovchi, 

operator,  elektronchilar)  va  kutilmagan  tasodifiy  vaziyatlar  (halokat,  portlash,  izdan  chiqishi, 

shovqin  ko’tarilishi)ning  modellari  yaratiladi.  Eksperiment  aniqlovchi,  tarkib  toptiruvchi 

(tarbiyalovchi) va nazorat (tekshirish) qismlariga bo’linadi [3].

 

DUNYOQARASH – falsafa fanining eng muhim kategoriyalaridan biri. Falsafaning asosini 

tashkil  qiladi,  olam  va  odam  haqida  bir  butun  qarashlar,  g’oyalar  tizimini  yaratadi.  Eng  muhimi 

insonning olamga munosabati, dunyodagi o’rni, mohiyati, hayotiy yo’nalishi, o’zligini anglash kabi 

savollarga javob beradi. Zeroki, falsafaning asosi ham sog’lom aql tafakkuri va uning rivojiga mos 

keladigan  dunyoqarashni  yaratishdir.  Buning  uchun  inson,  eng  avvalo,    mukammal  bilimga  ega 

bo’lishi lozim [3].

 

Mazkur darslikda biz ko’proq ilmiy ijod to’g’risida fikr yuritamiz. Ilmiy ijod o’z navbatida 

qator muammolarni yechimini izlash imkoniyatini beradi. Ular: 

 

- insonlarni ilmli va bilimli bo’lishidagi faoliyatni samarali bo’lishini ta’minlaydi;

 

- kishilarni ilmiy ish bilan shug’ullanishda asosiy poydevor bo’lib xizmat qiladi;

 

-  ilmiy  daraja  va  unvonlarni  qo’lga  kiritishga  sharoit  yaratish,  shuningdek,  ilmiy  xodim 

bo’lib faoliyat ko’rsatish imkonini beradi;

 

---

- ilmiy muassasa va tashkilotlar hamda markazlar ochishga asos bo’ladi;

 

-tabiat  va  jamiyatdagi  hodisa    va  jarayonlarni  o’rganish,  rivojlantirishga  shart-sharoitlar 

yaratadi va h.k.

 

Demak, ilmiy ijodiyotning    MAQSADI davlat, jamiyat, tashkilot, muassasa, jamoa, oila va 

insonlarning zamonaviy hayotiy ehtiyojlarini qondirib borish borasidagi yangi moddiy va ma’naviy 

ne’matlarni muntazam ravishda yaratib borishdan iborat.

 

Ushbu  maqsadni  amalga  oshirish  uchun  quyidagi  vazifalarga  doimo  e’tibor  berib  borish 

kerak.

 

1.  Insoniyat  hayotiy  ehtiyoji  uchun  zarur  narsa  yoki  predmetlarni  (amaliy  faoliyatda 

foydalanishga qulayligini o’ylagan holda) takomillashtirib, ular qatoriga yangilarini qo’shib borish. 

 

2.  Insonlar  turmush  tarzini  yuksaltirib  borish  borasidagi  zamonaviy  ijodiy  ishlar  ko’lamini 

kengaytirib  borib,  jismoniy  ishlarni  ko’proq  aqliy  mehnat  faoliyati  jarayoni  bilan    almashtirishga 

erishish.

 

3.  Jamiyat  intellektual  salohiyatini  yuksaltiruvchi  ijodiy  ishlar  ko’lamini  kengaytirib  borib 

«XXI  asr  –  intelektual  asr»ning  faol  ishtirokchilarini  tayyorlashga  erisha  borish,  ya’ni  har  qanday 

zamonaviy texnika va texnologiya bilan «tillasha» oladigan mutaxassislar tayyorlashga erishish. 

 

4. Sohalar bo’yicha (qishloq xo’jaligi, qurilish, sanoat, san’at, tibbiyot, maorif va h.k.) ijodiy 

ishlarni  samarali  yo’llarini  izlash  va  ularga  mos  ilmiy  xodimlar  hamda  yuqori  malakali 

mutaxassislar tayyorlashning yangi texnologiyalarini yaratish.

 

5.  Fundamental  tadqiqotlarga  keng  o’rin  berish  va  ularning  amaliy  ahamiyatiga  e’tibor 

berishda Vatanimiz ravnaqi va taraqqiyotini o’ylash. 

 

6.  Raqobatbardosh  zamonaviy  ilmiy-pedagogik  xodimlar  tayyorlashning  istiqbolli 

texnologiyalarini yaratish.

 

7.  Yoshlarimizni  milliy  istiqlol  mafkurasi  ruhida  tarbiyalashning  istiqbolli  va  axborot 

texnologiyali metodologiyasini yaratishga keng e’tibor berish.

 

8. Jamiyatni axborotlashtirish sari borayotgan bir paytda mutaxassislarimizning kompьyuterli 

savodxonligini  oshirishni  ta’minlashning  optimal  yo’llarini  yaratish  va  ulardan  amaliy  faoliyatda 

muntazam foydalanishga erishish.

 

 

 

  Mavzuni o’zlashtirishni ta’minlashga oid savollar:

 

ijod qanday faoliyat va uning ta’rifini ayting?

 

izlanish qanday jarayon?

 

aqliy faoliyat kategoriyalari deganda nimalarni tushunasiz?

 

ilm bilan bilimning farqi nimada?

 

tajriba bilan eksperimentning farqi nimada?

 

ilmiy ijodiyot muammolari haqidagi fikringiz.

 

ilmiy ijodiyotning vazifalari nimalardan iborat?

 

dunyoqarash va uning tadqiqotchining ITI dagi ahamiyat nimada deb o’ylaysiz?

 

 

  Mavzu bo’yicha mustahkam esda saqlab qolishga oid ma’lumotlar: