O’zbekiston respublika oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

§ 
1. O’tish iqtisodiyoti  mamlakatlarining  xususiyatlari 
§ 
2. Markaziy va SHarqiy  Yevropa  mamlakatlari 
§ 
3. Mustaqil davlatlar  hamdo’stligi  (MDH) mamlakatlari  iqtisodiyoti 
§ 
4. O’zbekiston  va o’tish iqtisodiyoti  mamlakatlari  iqtisodiy  hamkorlik  aloqalari 
 
14.1. O’tish  iqtisodiyoti  mamlakatlarining  xususiyatlari 
 
O’tish  iqtisodiyoti  mamlakatlari  sobiq  sotsialistik  tizimga  mansub  28  mamlakatni  o’z  ichiga 
oladi.  Ular  rivojlangan  industrial  bazaga  ega  va  rejali  ma’muriy  iqtisodiyotdan  bozor  iqtisodiyotiga 
o’tish  bilan  bog’liq  holda  chuqur  iqtisodiy  islohatlarni  amalga  oshirayotgan  mamlakatlardir. 
Ular  2 guruhga  ajraladi: 
  Markaziy  va SHarqiy  Yevropa  mamlakatlari  (15 ta) 
  Mustaqil  Davlatlar  Hamdo’stligi  (MDH)  va Mongoliya  (13 ta) 
XX  asrning  80-yillarida  sobiq  sotsialistik  mamlakatlar  iqtisodiyotida  quyidagi  krizis 
holatlari  kuzatila  boshlandi:
26
 
  Iste’mol  va investitsiyalar  hajmi  pasaydi 
  Tashqi  qarzi  o’sdi 
  Ishlab  chiqarishda  pasayish  kuzatildi 
  Raqobatbardoshlik  pasaydi 
  Inflyatsiya  jarayonlari  kuchaydi 
  Ishsizlik  yashirin  xarakterga  ega  bo’ldi. 
Bu 
rejali 
iqisodiyotga 
asoslangan 
mamlakatlarda 
iqtisodiy 
inqiroz 
texnologik 
taraqqiyot,iqtisodiy  samaradorlik,  ekologiya,  aholining  turmush  darajasiga  jiddiy  ta’sir  o’tkazdi 
va salbiy  oqibatlarga  olib  keldi.   
1980-90 
yillarda 
SHarqiy 
Yevropa 
mamlakatlaridagi 
siyosiy 
voqealar 
SSSR, 
CHexoslovakiya,  Yugoslaviyaning  parchalanishi,  Varshava  shartnomasining  barbod  bo’lishi, 
o’zaro  iqtisodiy  yordam  kengashi  o’z faoliyatini  to’xtatishi  kuzatildi. 
Jahon  iqtisodiyotida  o’tish  davri  iqtisodiyoti  bir  xo’jalik  yuritish  tizimining  boshqasi