Qurilish materiallari, buyumlari va konstruksiyalari texnologiyasi

“Ona  vatan”  xaykali.  Oldindan  zo‘riqtirilgan  temirbetondan  xaykal  – 
yodgorliklarni  barpo  etish  amaliyotida  qo‘llash  ilk  bor  Rossiyaning  Volgograd 
shahridagi  “Ona  vatan”  xaykalini  barpo  etishda  amalga  oshirilgan.  Umumiy 
balandligi 85 metr bo‘lgan xaykalni, o‘ng qo‘lida uzunligi 33 metr (vazni 14 tonna) 
bo‘lgan qilichni yuqori ko‘tarib turgan, balandligi 52 metr bo‘lgan ayol figurasidan 
tashkil topgan. Monument chuqurligi 16 metr bo‘lgan poydevorga o‘rnatilgan. 
Xaykalni barpo etishda uchun 5500 tonna oldindan zo‘riqtirilgan temirbeton va 2400 
tonna  metall  konstruksiyalaridan  (u  turgan  poydevorni  xisobga  olmagan  xolda) 
foydalanilgan. 
Xaykalning  monolit  usulda  ichi  bo‘sh  qilib  barpo  etilgan  temir  –  beton 
devorining qalinligi bor-yo‘g‘i 25 – 30 sm ga teng. Xaykalning mustaxkamligi uning 
ichki tomonida yuzdan ortiq tarang qilib tortilgan po‘lar arqonlar yordamida amalga 
oshirilgan. Ichki po‘lat arqonlar tizimi ularning xolatini nazorat qilish oson bo‘lishi 
uchun  betondan  tashqarida  ochiq  xolatda  joylashtirilgan.  Xar  bir  po‘lat  arqon  60 
tonna  kuch  bilan  tortib  taranglashtirilgan.  Xozirga  kelib  50  yillik  vaqt  mobaynida 
po‘lat arqonlar o‘z kuchlarini ancha yo‘qotgan va ularning ko‘pchiligini almashtirish 
zarur bo‘lib qolgan.