Декабрь 2020 22-қисм

Декабрь 2020 22-қисм
Тошкент
parazitlik qiladi. xo‘jayin tanasiga tushgach parazit shu bo‘g`imoyoqlini ichidan yeb bitiradi. 
lichinka voyaga yetib tashqariga chiqish vaqti kelganda, uning xo‘jayini quruqlik hayvoni
bo‘lsada suv tomon yo‘naladi. Bu holatda ham o‘rgimchak o‘zining ko‘rinmas “buyrug` 
beruvchi”siga bo‘ysunib yaqindagi suvni izlashni boshlagan va bu stakandagi suv bo‘lib chiqdi. 
parazit xo‘jayin tanasini yorib chiqib suvga tushgan. Janob greyning oshxonasida shunday 
xolatlardan biri ro‘y bergan ko‘rinadi.
Botanika fanidan “Changlanish” mavzusi. olimlar tajriba o‘tkazishibdi: g`o‘za va no‘xotning 
gullarini kurtakligida doka bilan yopib qo‘yishibdi. gullab bo‘lgandan so‘ng no‘xotning meva 
tuggani, lekin g`o‘za meva tugmagani ma`lum bo‘libdi. nima uchun? Changlanish mavzusini 
tushuntirilgach o‘quvchilar g`o‘za va no‘xot uchu xos bo‘lgan changlanish tiplarini ko‘rib
chiqib, sababini tushuntiradilar. (no‘xot o‘z o‘zidan changlangani uchun meva tugaveradi,
lekin g`o‘za chetdan changlangani uchun meva tugmaydi). 
11 sinf “Tabiat muhofazasi” mavzusi. 1. misrda firavn qabriga kirgan odamlar jazolanadi,
chunki qabrni “firavn qarg`ishi” qo‘riqlaydi deb xisoblaganlar. 
haqiqatdan ham ehromga kirgan odamlar ma`lum vaqtdan so‘ng kasallanib vafot 
etganlar. Biolog olimlar buning sababini aniqlashdi va arxeologlarga ish paytida maxsus
qo‘lqoplardan va yuz uchun niqoblardan foydalanishni tavsiya etishgan. 
shunday ham qilishdi va hech qanday mudxish voqealar sodir bo‘lmadi. Buning 
sababini tushuntiring. 
2. ma`lum bir stansiya atrofidagi o‘rmonda bir paytlar juda ko‘p bo‘rilar oilasi mavjud edi.
lekin inson aralashuvi sababli ular soni keskin kamayib ketdi. xozir o‘rmonda va uning
atrofida tez- tez kasallangan quyon, bug`u va kiyiklar paydo bo‘la boshladi. Buning 
sababini tushuntiring.
hozirgi zamon muammoli darslarning asl maqsadi o‘quvchilarning avval o‘zlashtirgan
bilimlaridagi muammolarni hal etish, yangi bilimlarni egallash ko‘nikmalari, bilimlarni ijodiy
o‘zlashtirish va amalda qo‘llash malakalari, izlanuvchanligi, qiziqishi, motivlari, mantiqiy
tafakkuri, ijodiy faoliyati, aqliy kamoloti, zakovatini rivojlantirishdan iborat. Biologiya 
darslarida muammoli ta’lim texnologiyalari o‘quvchilarda ijodiy faoliyat tajribalarining
shakllanishiga imkon yaratadi. 
adabiyotlar:
1. J.o.Tolipova va boshqalar “Botanika” 5-6 sinflar metodik qo‘llanma. 2003й 
2. J.o.Tolipova “Biologiyani o‘qitishda pedagogik texnologiyalar” darslik. T.nizomiy 
nomidagi Tdpu 
3. http://www.ziyonet.uz kutubxona

---

63