Касб психологияси шахсда касбга доир билим, кўникма, малакаларни шунингдек

Ўкитиш 
формалари 
кластер тузиш, кичик гуруҳларда ишлаш, фронтал ишлаш, 
савол-жавоб
Укитиш 
воситалари 

таркатма материаллар 

кластер 

вазиятли масалалар 

слайд кургазмалари 

синф доскаси 
Ўкитиш шароити
Дарсни жихозлаш: мавзуга оид адабиётлар, плакатлар, 
слайдлар, ҳар бир талабада ўкув қуроллари бўлиши керак, ок 
қоғозлар, тарқатма материаллар, методик қўлланма ва 
буклетлар. 
Фанлараро 
ва 
фаничи боғлиқлиги 
Педагогика, 
психология, 
социлогия, 
фалсафа, 
маданиятшунослик 
Таянч сўзлар 
етуклик; 
шахс; 
“мен”-концепцияси; 
сенситивлик; 
гетерохронлик 
фазаси; 
тараққиётнинг 
дивергентлиги-
конвергентлиги. 
Мониторинг 
ва 
бахолаш 
Назорат: 

оғзаки 

ёзма 

вазиятли масалалар 

тест синови 

умумий сўров 
 
 
Мавзу бўйича саволлар: 
1. Касбий етуклик деганда нима тушунилади?
Касбий етуклик – меҳнат субъектининг муҳим хусусиятларидан бири ҳисобланиб, у 
мутахассиснинг шаклланиш (профессионализация) жараёни ва унинг натижаси, яъни 
профессионализм, компетентлик, малака сифатида намоён бўлади. 
2. Етук шахснинг етук бўлмаган шахсдан фарқи нимада?
Шахс етуклигини англатувчи базавий мезонлар қуйидагилар: пассивлик – фаоллик; 
тобелик – мустақиллик; хулқ-атворни ихтиёрий бошқаришнинг ривожланганлик 
даражаси; қизиқишларнинг кенг ва барқарорлиги; ҳаётий мақсадларнинг қисқа 

---

128 
фурсатлилиги ёки узоқни кўзлаганлиги; шахснинг атрофдагилар билан ҳамкорлиги, 
тобелик ёки қарама-қарши муносабатларни ўрнатиш қобилияти; рефлексияни 
ривожланганлик даражаси ва бошқалар. Уларга яна қўшимча тарзда ўзини ўзи баҳолаш, 
ўзини ўзи англаш ва ўзини ўзи ривожлантириш, танқидийлик, ташқи оламдаги 
воқеликларни тўғри идрок қилиш қобилияти каби хусусиятларни киритишимиз мумкин. 
3. Қачон шахс донишмандга айланади? 
40-60 ёшларга келиб шахсда психофизиологик функцияларнинг сусайиши кузатилади, 
лекин бу когнитив соҳасида акс этмайди ва иш қобилиятини сусайтирмайди, деган 
хулосага келади. Айрим қобилиятлар, айниқса, фаолиятнинг турли шакллари билан 
боғлиқ қобилиятлар тараққий этишда давом этади ва интеллектнинг ривожланганлиги 
билан ажралиб туради. Бу босқичда шахс донишмандга айланади – унинг дунёқараши 
кенгаяди, ҳар қандай ҳодисаларни чуқур ва ҳар томонлама ўйлаб кўради, у ёки бу 
вазиятнинг ривожланишини башорат қилиши, воқеаларни кечишини назорат қилиши ва 
турли масалаларни ижодий ҳал қилиши мумкин.