Q a d im g i C h o s o n n in g
Q a d im g i C h o so n K oreya y arim oroli
a s o s iy x u su siy a tla r i
s h im o li-g 'a rb id a va X ito y n in g Lya-
o d u n va Lyaosi m in ta q a s id a jo y lash
gan. Ichki va tash q i n iz o la r ta'sirid a q a d im g i C h o so n n in g chega-
rasi o 'z g a rib tu rg a n . A fso n ag a k o 'ra , d a v la t p o y tax ti V angom son
(P xenyan) b o 'lg a n . D astlab, b u sh a h a r L y ao d u n h u d u d id a b o 'lg a n
va p o y ta x t e ra m iz g a c h a b o 'lg a n IV a s rd a x ito y lik lar h u ju m la ri n a
tijasida k o 'c h irilg a n .
Biz " q a d im g i c h o so n lik la r" h a q id a to 'x ta lg a n im iz d a sh u n i n a-
z a rd a tu tish im iz kerak k i, " q a d im g i c h o so n lik lar" tu rli q ab ilalar
b irlash m asi h iso b lan g an . C h o so n iq tiso d iy o tin in g asosiy ta rm o g 'i
d e h q o n c h ilik b o 'lg a n . C h o rv ac h ilik esa q o 'sh im c h a x o'jalik
m a sh g 'u lo ti b o 'lg a n . K o re y slard a x ito y lik larg a q a ra g a n d a m etall
q u y ish texnologiyasi va te m ir b u y u m la rn i ish lab ch iq arish , a y n iq
sa, b ro n z a d a n tu rli k u n d a lik ehtiyoj b u y u m la rin i ta y y o rla sh h a m
rivojlangan. S h u n in g d e k , m ah alliy aholi o ra sid a am aliy sa n 'a t n a-
II Bob. Q A D IM G I CHOSON
1 9
m u n alari, x u su sa n , q o 'l m e h n a tig a aso sla n g a n taq in ch o q lar, x anjar
va k u lo lch ilik b u y u m la rin i ta y y o rla sh rivojlangan.
Bu d a v rd a ijtim oiy ta b a q a la sh u v h a m k u ch ay g an . A h o lin in g ak-
sariy at qism i q u lla rd a n ib o rat b o 'lg a n b o 'ls a -d a , lekin qulchilik qan-
d ay d a ra ja d a b o 'lg an lig i m asalasi b irm u n c h a bahsli hisoblanadi.
H u k m d o rla r su lo lasi (van) m ero s ta rz id a o 'tg a n . D a v la t bosh-
q a ru v i tizim i sh a k llan g a n . X itoy m a n b a la rid a tebu, paksa, changun
ata m a la rin in g u c h ra sh i k o rey s d a v la tid a g i v azirlar, m a sla h a tc h ila r
h a m d a q o 's h in s a rk a rd a la ri yoki s h u n g a o 'x sh a sh b o s h q a m v tiz i
m i h a q id a m a 'lu m o tla r b e ra d i. Biroq, b a 'z i o lim lar m a m la k a td a
d a v la t a m a ld o rla ri b ilan b o g 'liq lav o zim lar b o 'lg a n ig a sh u b h a b i
la n q aray d ilar.
K ijada q a d im g i C h o so n d a "S ak k izta taq iq lo v ch i b a n d la r" nom li
k o d e k sd a n ib o ra t h u q u q iy tizim b o 'lg a n lig i h a q id a m a 'lu m o tla m i
u c h ra ta m iz . O 'z n a v b a tid a sh u n i h a m ay tib o 'tis h joizki, m a z k u r
h u q u q iy h u jja tn in g u c h ta b a n d ig in a b izg ac h a yetib k elgan. H ujjat-
n in g b irin ch i b a n d id a o d a m o 'ld irg a n k ish ig a o 'lim jazosi berilishi,
ik k in ch isid a jism o n iy z a ra r y e tk a z g a n o d a m d o n m a h su lo tla ri b i
lan x u n to 'la sh i to 'g 'r is id a y o zilg an . U ch in ch i b a n d d a esa, o 'g 'rilik
q ilg an k ish in in g u s h b u x o n a d o n q u lig a a y la n tirilish i b o ra sid a fikr
b ild irilg a n . G archi, g u n o h k o r k ish i 500 000 vo n jarim a to 'la sh o r
q ali q u llik d a n o z o d b o 'lg a n b o 'lish ig a qaram ay, u ja m iy a td a n ajra
tilg a n . C h o so n k o d e k sid a b a y o n q ilin g a n "X an s h u " (Xan sulolasi
tarix i)d a ta 'k id la n ish ic h a : "A gar k im k i p u l to 'la b q u lliq d a n o z o d
b o 'lg a n b o 'lsa h am , u n g a n isb a ta n o 'g 'r i d e b q a ra sh saq lan ib qo l
g an. Shu bois, u b ila n h ec h k im oila q u rm a g a n " . A y n a n m a z k u r
b a n d k o re y s jam iy atid a sinfiy ta b a q a la sh u v va x u su siy m u lk ins-
titu ti b o 'lg a n id a n d a lo la t b e ra d i. M a n b a d a ta 'k id la n ish ic h a , m a z
k u r b a n d n in g joriy etilishi o d a m la r o ra sid a o 'g 'rilik n in g b u tk u l
y o 'q o lish ig a olib k elgan. Q o n u n la r m a jm u id a o ila d a e r yoki xotinni
x iy o n ati u c h u n jazolash to 'g 'r is id a m a x su s b a n d b o 'lg a n . Q o la v e r
sa, b u b o ra d a "X an s h u " d a yozilish ich a, "...ayol o 'z erig a v afo d o r
b o 'lg a n va u fo h ish alik q ilm a g an ".
Q a d im g i C h o so n d a konxu (k o rey s arfasi) jo 'rlig id a k u y la n g a n
q o 's h iq b a n d la ri (Xitoy y iln o m a la rid a ta sv irla n g a n ) b u g u n g i k u n
gach a y etib k e lg a n bo 'lib , riv o y atlarg a k o 'ra , b u q o 's h iq n i v afot et
g a n q a y iq ch in in g b ev a si Re O k v jz g a n : "D a ry o g a b o rm a , sevgilim .
2 0
II Bob. Q A D IM G I C hO SO N
Sen sa rk a sh b o 'lib k e td in g va d a ry o g a g 'a rq b o 'ld in g . M en e n d i
q a n d a y qilib y o lg 'iz y a sh a y m a n ? ".
Do'stlaringiz bilan baham: |