Amaliy mashg‘ulot 3 Mavzu: Proeksion chizmachlik. Berilgan ikki ko`rinish bo`yicha uchinchisini

Ikki ko‘rinish bo‘yicha 3-ko‘rinishni chizish.  

  

Detaining  asliga  qarab  rasmini  chizishda  uning  shaklini  sinchiklab 

o‘rganishdan tashqari uning elementlari o‘lchamlarini ham solishtirish lozim. 

Masalan,  20-b  shaklda  tasvirlangan  mushtga  rasmi  detal  mutanosibligiga  rioya  

qilinmagan  holda  bajarilgan.  20-v  shaklda  esa  detaining  mutanosibligini  e’tiborga 

olib chizilgan rasm berilgan. 

 

 

 

---

 

 

---

 

 

---

 

 

---

 

 

Ortogonal    chizmada  berilgan  predmet  taalluqli  bo‘lgan  to‘g‘ri 

burchakli koordinatalar sistemasining o‘qlarini belgilab olamiz. O‘qlarni 

shunday belgilaymizki, predmet nuqtalarining koordinatalarini o‘lchash 

qulay  bo‘lsin.  Masalan,  aylanma  jism  aksonometriyasini  qurishda 

koordinata o‘qlaridan birini jism o‘qi bilan ustma-ust qo‘yish maqsadga 

muvofiqdir. 

 

Aksonometrik o‘qlarni shunday qurish kerakki, tasvir namoyishi va 

predmetning u yoki bu nuqtasi ko‘rinishini maksimal ta’minlansin. 

 

Predmetning  bitta  ortogonal  proektsiyasi  bo‘yicha  ikkilamchi 

proektsiya chiziladi.  

 

Aksonometrik tasvir yaratiladi, yaqqol ko‘rinishi uchun choragining 

qirqimi ko‘rsatiladi. 

 

Aksonometrik  chizmaning  shartli  belgilashlarini  va  o‘lcham 

belgilash  usullarini  GOST  2.317-69  aniqlaydi.  Asosiy  e’tiborni 

quyidagiga jalb etish lozim (8-rasm): 

 

 

 

Rasm 7.  Aksonometriyada shtrixovka  

 

Aksonometrik proektsiyalarda  qirqim (kesim) shtrix-chiziqlarini 

tomonlari aksonometrik o‘qlarga parallel  bo‘lgan mos koordinata 

tekisliklarida yotuvchi kvadratlar proektsiyalarining diagonallaridan 

biriga parallel chiziladi. 

O‘lchamlarni belgilashda chiqaruvchi chiziqlar aksonometrik 

o‘qlarga parallel, o‘lcham chiziqlari o‘lchanayotgan kesmaga parallel 

o‘tkaziladi. 

   Aksonometrik proeksiyalarda maxovik va shkivlar spitsalari, bikrlik 

qirralari va shu kabi elementlar. 

---

 

 

---

 

 

---

 

 

---

 

 

 

---

 

Detalning ikki ko‘rinishi bo‘yiga uchinchisini va izometriyasini yasash 

 

 

Adabiyotlar 

 

1. Murodov SH.K., Xakimov L.K. CHizma geometriya. Toshkent. 2006 y. 

2. Xorunov R. CHizma geometriya kursi. 4-nashri. Toshkent. 1997 y. 

3. Krilov N.N. va b. Nachertatelnaya geometriya. M.: - 1977 g. 

4. Arustamov P.A. Sbornik zadach po nachertatelnoy geometrii. M.: 1977.  

5. Mixaylenko V.E., Ponomarev A.M. Injenernaya grafika. Kiev: 1980 

6. Xorunov R., Akbarov A. CHizma geometriyadan masalalar va ularni echish 

usullari. Toshkent. 1995 y. 

7. Koroev YU.I. i dr. Injenerno – stroitelnoe cherchenie. M.:1976.   

8. Koroev YU.I. CHerchenie dlya stroiteley M.:1982.  

9. Budasov B.N. Stroitelnoe cherchenie i risovanie. M.:1983.