Amaliy mashg‘ulot 3 Mavzu: Proeksion chizmachlik. Berilgan ikki ko`rinish bo`yicha uchinchisini

---

AMALIY MASHG‘ULOT 3 

 

Mavzu:   Proeksion chizmachlik. Berilgan ikki ko`rinish bo`yicha uchinchisini 

yasash  

 

MASHG‘ULOTNING  BORISHI:  GOST  2.305-94  ga  muvofiq  asosiy  ko‘rinishlar 

oltita  bo‘lib,  Kubning  6  ta  yog‘ida  hosil  bo‘lgan  tasvirlar  asosiy  ko‘rinishlar  deb 

ataladi. 1-shakldagidek tasvirlanadi: 1. Olddan, 2. Ustdan, 3. Chapdan, 4. O‘ngdan, 

5. Ostdan, 6. Ortdan (orqadan) ko‘rinish deyiladi. Shulardan uchtasi asosiy ko‘rinish 

hisoblanib,  detalning  frontal  proyeksiyasi  bosh  yoki  olddan  ko‘rinish,  gorizontal 

proyeksiyasi  ustdan  ko‘rinish,  profil  proyeksiyasi  yondan  yoki  chapdan  ko‘rinish 

deyiladi. 50-shaklda detalga nisbatan uning ko‘rinishlarini ko‘rsatuvchi yo‘nalishlar 

berilgan.  Jumladan  1-yo‘nalish  bosh  yoki  olddan,  2-yo‘nalish  ustdan,  3-yo‘nalish 

chapdan ko‘rinishlarni ko‘rsatmoqda. 

 

1-shakl 

Modelning  asliga  qarab  uning  asosiy  ko‘rinishlarini  chizishda  birinchi  bo‘lib, 

bosh  (olddan)  ko‘rinish  tanlanadi.  Bu  ko‘rinish  orqali  model  to‘g‘risida  eng  ko‘p 

ma’lumot olish bilan bir qatorda uning tuzilish harakterini ham ochib berish kerak. 

Bosh ko‘rinishga nisbatan qolgan ko‘rinishlar joylashtiriladi 

1. 

Detalning  yaqqol  tasviriga  qarab  uning  uchta  asosiy    ko‘rinishlarini 

chizing (2-shakl, 0-9). 

---

 

2-shakl 

 

MASHG‘ULOTNING  BORISHI:  Bundan  keyin  detal  (buyum)  ning  chizmasini 

(proyeksiyasini)  chizganimizda  mana  shunday  soddalashtirilgan  holatda  bajaramiz. 

Xuddi  shu  usul  bilan  endi  detalni  o‘zaro  perpendikulyar    (U,  N,  V)  tekisliklar 

sistemasiga  joylashtirib,    uning  proyeksiyalarining  birini,  ya’ni  Vdagi  profil 

proyeksiyasini  yasaymiz.  Bunda  V  –  profil  proyeksiyalar  tekisligi  bilan  frontal 

proyeksiyalar  tekisligining  kesishgan  chizig‘ini  O>  va  gorizontal  proyeksiyalar 

tekislikning  profil  proyeksiyalar  tekislik  bilan  kesishgan  chizig‘i  O  U  o‘qi  deb 

belgilaymiz.  Endi  yuqoridagi  usulni  qo‘llab  uchala  tekislikni  bitta  tekislik  xoliga 

keltiramiz. Buning uchun endi V profil tekislikni frontal tekislik bilan bitta tekislik 

holatiga  kelguncha  O>  o‘qi  atrofida  soat  millari  yo‘nalishiga  qarshi  yo‘nalishda 

harakatlanamiz. Shundan so‘ng quyidagi ko‘rinishga keladi (1- shakl).