Abuzalova M



Download 1,77 Mb.
Pdf ko'rish
bet41/186
Sana31.07.2021
Hajmi1,77 Mb.
#133428
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   186
Bog'liq
tilshunoslikka kirish

1. Singarmonizm. Bu hodisada unli va undoshlarning o`zgarishi farqlanadi. 
Unlilarning  nutq  jarayonida  o`zgarishi  singarmonizm  deyiladi.  Singarmonizm 
unlilarning  moslashishi,  uyg`unligi  demakdir.  Singarmonizm  faqat  turkiy  tillarga 
xosdir. Uning ikki asosiy ko`rinishi mavjud
a) til garmoniyasi; 
b) lab garmoniyasi. 
Til garmoniyasida unli tovushlar yumshoqlik va qattiqlik, til oldilik yoki til 
orqalik  jihatdan  bir-biriga  moslashadi.  Masalan,  qalam  so`zidagi  [q]  undoshi 
chuqur  til  orqa  undoshi  bo`lganligi  bois,  birinchi  bo`g`indagi  [a]  unlisi  ham  til 
orqalik  xususiyatiga  ega  bo`ladi.  Buning  natijasida  esa  keyingi  bo`g`inda  [a] 
tovushi ham til orqa unlisi sifatida namoyon bo`ladi. Demak, birinchi [a] unlisi [q] 
undoshiga, keyingi bo`g`indagi [a] esa oldingi bo`g`indagi [a] unlisiga moslashadi.  
Lab  garmoniyasida  unlilarning  moslashishi  ikki  tomonlama  bo`ladi.  Bunda 
unlilar  ham  til  oldi  -  til  orqalik  jihatidan,  ham  lablanganlik-  lablanmaganlik 
jihatidan  o`zaro,  shuningdek,  undoshlarga  ham  moslashadi.  Bunga  ko`ra,  so`z 
boshidagi  unli  lablangan  til  oldi  unlisi  bo`lsa,  so`z  oxirida  ham  lablangan  til  oldi 
unlisi  keladi.  So`z  boshidagi  unli  lablangan  til  orqa  unlisi  bo`lsa,  so`z  oxiridagi 
unli  ham  lablangan  til  orqa  unlisi  bo`ladi.  Masalan,  boshqird,  sog`in,  bo`g`in 
so`zlaridagi kabi. 
2.  Assimilyatsiya.    Nutq  tovushlari  qator  kelganda  ba‟zan  bir-biriga  ta‟sir 
qilib,  biri  ikkinchisini  o`ziga  moslashtiradi.  Nutqdagi  bunday  hodisa 

Download 1,77 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   186




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish