Abuzalova M

nemis tilida 
ingliz tilida 
rus tilida 
o`zbek tilida 
Der 
Lehrer 
commt 
Ich kammt 
The 
teacher  
came 
I came 
Учитель 
пришѐл 
Я пришѐл 
O`qituvchi keldi 
Keldim  
 
 
     Ko`rinadiki,    hind – yevropa tillaridagi kelmoq fe‟li o`zbek tilidagi(fe‟l) kesim 
kabi  zamon,  shaxs  –son,  mayl  va  bo`lishli  bo`lishsizlikni  birdaniga  ifodalay 
olmaydi, balki barcha shaxslar uchun bir, o`zgarmasdir. 
  
   Я пришла                           I came                       we came 
   Ты пришла                         You came                  You came  
   Она пришла                        She-He came              They came 

---

 
 
Hind  –  yevropa        tillaridan  tashkil  topgan  bu  yirik  oilaning  eng  xarakterli 
tipologik xususiyatlari shulardan iboratdir. 
Tillarning  o`zaro  qarindoshlik  aloqalari  va  lisoniy  xususiyatlari,  tipologik 
belgilari tilshunoslikning muhim masalalaridandir. Xuddi shuningdek, eng yirik til 
oilasi  bo`lishi  hind  –  yevropa  tillarini    qiyosiy  tarixiy  (hamda  qiyosiy-tipologik) 
metod  asosida  tadqiq  etish  ko`pgina  jahon  tillarini  bir  genetik  uya  zamirida 
tekshirish  imkonini  beradi.  Hind  –  yevropa      tillari  tarkibiga  rus,  ukrain,  belorus, 
chex, polyak, bulg`or, nemis, ingliz, golland, shved, norveg, fransuz, ispan, italyan, 
portugal  va  forsiy  tillar  kiradi.  Bu  tillarning  barchasi  o`zaro,  qarindosh.  Avgust 
Shleyxer  ta‟biri  bilan  aytganda  “barcha  hind  –  yevropa  tillari  bir”  “bobo  til” 
asosida vujudga kelgan”.
1
 
 
Flektiv  grammaik  usul  xos  bo`lgan  tillarning  ham  eng  ko`p  qismini  hind  – 
yevropa  tillari  tashkil  qiladi.  Shuningdek,  analitik  tizimdagi  ko`pchilik  yevropa      
tillarida sintetik unsurlar ham kuzatiladi yoki sintetik belgilar xarakterli bo`lgan til 
(masalan, rus tili) analitik vositalardan ham foydalanadi. Umuman olganda, hind – 
yevropa tillari oilasi juda boy va keng imkoniyatlarga ega, eng rivojlangan lisoniy 
xususiyatlarni  umumlashtirgan  va,  nihoyat,  jahondagi  eng  yirik,  eng  salmoqli 
xalqaro  aloqa  tillari  (rus,  ingliz,  nemis,  fransuz,  italyan…)ga  ega  ekanligi  bilan 
ajralib turadi.