Ызбекистон республикаси олий ва

6-MA'RUZA. LOK-BO‘YOQ MATERIALLAR 

 

1. Lok-bo’yoq materiallarning komponentlari. 

2. Lok-bo’yoq materiallarning turlari. 

 

6.1. Lok-bo’yoq materiallarning komponentlari. 

Lok-bo‘yoq materiallari vazifasiga ko‘ra uch asosiy guruhga ajratiladi: 

- yog‘och sirtini pardozlashga tayyorlash materiallari (gruntlar, shpatlyovkalar, 

tirqish berkitgichlar);  

-  asosiy  lok-bo‘yoq  qatlamini  hosil  qiladigan  materiallar  (loklar,  emallar, 

bo‘yoqlar, pardozlash pastalari); 

-  lok-bo‘yoq  qoplamalarining  sifatini  oshiruvchi  materiallar  (tekislovchi 

suyuqliklar,  jilolash  pastalari  va  polituralar,  jilvirlash  pastalari,  sirtlarni  yangilash 

tarkiblari). 

Lok-bo‘yoq  materiallarn  bir  qator  boshlang‘ich  moddalardan  –  lok-bo‘yoq 

materialida  turli  rollarni  bajaradigan  konponentlar  hamda  ular  hosil  qilgan 

qoplamalardan iborat bo‘ladi. Bu komponentlar quyidagi gruppalarga bo‘linadi: 

-  plyonka  hosil  qiladigan  moddalar  hamda  bog‘lovchilar  –  fizik-ximiyaviy 

jarayonlar natijasida qattiq plyonka hosil qiladigan va buyum  materiali bilan yaxshi 

yopishadigan  sintetik  va  tabiiy  smolalar,  mumlar,  yelimlar,  qotadigan  moylar, 

kolloksilinlar va boshqalar; 

- eritgichlar – plyonka hosil qiladigan moddalarni erituvchi hamda lok-bo‘yoq 

materiali  qovushoqligini  rostlovchi  moddalar.  Eritgichlar  pyayonka  hosil  qiluvchini 

mustaqil eritishi yoki tayyor eritmaga solinib suyuqlantirishi mumkin; 

- sikkativlar – qoplamaning qurish muddatini tezlashtiruvchi komponentlar; 

-  plastifikatorlar  (yumshatgichlar)  –  polimerlar  va  plyonka  hosil  qiluvchilar 

tarkibiga  qo‘shiladigan,  plyonkani  yumshatadigan  va  uni  elastikroq  qiladigan 

moddalar; 

-  to‘ldirgichlar  –  materialning  quruq  qoldig‘iii  oshirish  uchun  qo‘shiladigan 

moddalar; 

- bo‘yovchi moddalar – pigmentlar, bo‘yoqlar, xurushlagichlar.