Microsoft Word ihyo qalb ziyouz com doc

«Men jin va insni faqat O’zimga ibodat qilishlari uchungina yaratdim» (Vaz-
zoriyot surasi, 56-oyat). 
 
Albatta qalbning ot-ulovi badandir. Zodi (yo‘l xurjuni) esa ilmdir. Ana shu zodi rohilaga 
yetkazadigan va undan kerakli narsani olish imkonini beradigan sabablar borki, bular 
solih amallardir. Banda modomiki badani sukunat topib dunyodan kechmasa, Alloh 
subhanahu va taologa yetishmoqligi mumkin bo‘lmaydi. Chunki uzoq manzilga yetish 
yo‘lida yaqindagi manzilni kesib o‘tishdan boshqa chora yo‘q. Dunyo esa oxiratning ekin 
maydonidir va hidoyat manzillaridan bir manzildir. Uning dunyo, deb nomlanishi ikki 
manzilning eng yaqini bo‘lgani uchundir. Bu olamdan zod olinmoqqa majbur bo‘linadi. 
Badan qalbni uzoq olamga yetkazadigan ulovdir. Ulov hisoblangan badanning ehtiyotini 
qilib, uni muhofaza etib turmoqlikka muhtoj bo‘linadi. Albatta badan unga foydali va 
yoqimli ovqat va boshqa narsalarni jalb qilish hamda halok bo‘lishiga sababchi narsalarni 
badandan daf etish bilan muhofaza qilinadi. Badanni oziqlantirishda ikki askarga muhtoj 
bo‘linadi: ya’ni botiniy askar - u shahvatdir va zohiriy askar - u qo‘l hamda ozuqa jalb 
etuvchi boshqa a’zolardir. Qalbda shahvatlar ehtiyojga yarasha yaratildi. Yana 
shahvatlar uchun ish qurollari sanalmish a’zolar ham yaratildi. 
 
Qalbni halok qiluvchi narsalardan muhofaza etish uchun ham ikki askarga muhtoj 
bo‘linadi: biri botiniy bo‘lib, u halok etuvchi narsalarni daf qiladigan va dushmanlardan 
o‘ch oladigan g‘azabdir. Ikkinchisi esa -zohiriy bo‘lib, u qo‘l va oyoqdirki, ular bilan 
g‘azab taqozo qiladigan narsalar bajariladi. Ana shularning har biri tashqi ishlardir. 
Badandagi a’zolar go‘yo qurol kabi narsalarga o‘xshaydi. Modomiki, ozuqani bilmas 
ekan, ularni oziqlantirishga muhtoj qalbga ozuqani xohlashi hamda uni do‘st tutishi 
foyda bermaydi. Uni bilish uchun ham ikki askarga muhtoj bo‘linadi. Biri - botiniy bo‘lib, 
eshitish, ko‘rish, hidlash, ta’m bilishlarni idrok eta olishdir. Ikkinchisi - zohiriyki, ular 

---

Ihyou ulumid-din (Qalb kitobi). Abu Homid G’azzoliy