O‟zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o‟rtа mахsus tа‟lim vаzirligi urgаnch dаvlаt univеrsitеti

20.4.Xalqaro turizm bozori 
Xalqaro  turizm  jahon  iqtisodiyotida  yuqori  daromadli  va  jadal  rivojlanib 
boruvchi  sohalardan  hisoblanib,  xalqaro  ijtimoiy-siyosiy,  iqtisodiy  va  madaniy 
aloqalarni  mustahkamlashda  muhim  o‗rin  egallamoqda.  Oxirgi  yillar  ichida  jahon 
moliyaviy-iqtisodiy  inqirozi  davom  etayotgan  bo‗lishiga  qaramay,  turizm 
xizmatlari yuqori iste‘mol talabi va yetarlicha barqarorligini saqlab qolmoqda. 
 Jahon  amaliyotining  ko‗rsatishicha,  turizm  tarmog‗ining  rivojlanishi,  yuqori 
samaradorlikning  rag‗batlantirilishi  iqtisodiyotning    muhim  sektorlarini,  ya‘ni 
transport,  aloqa,  qurilish,  savdo,  qishloq  xo‗jaligi,  iste‘mol  tovarlarini  ishlab 
chiqarish, mashinasozlik va boshqalarning o‗sishiga olib keladi. 
Dunyo  tajribasiga  nazar  soladigan  bo‗lsak,  rivojlangan  bozor  iqtisodiyoti 
nafaqat  bozorning  ishlab  chiqarish  va  tovar  almashtirish  omillarini,  balki  turli  xil 
xizmatlar  bozorini  ham  o‗z  ichiga  oladi.  Zamonaviy  iqtisodiyotning  asosiy 
harakatga keltiruvchi kuchi xizmat ko‗rsatish sohasi bo‗lib hisoblanadi.  
Hozirgi  kunda  xalqaro  turizm  jahon  iqtisodiyotining  yirik  yuqori  daromad 
keltiruvchi  va  barqaror  rivojlanib  borayotgan  tarmoqlaridan  biri  hisoblanadi. 
BMTning  Butunjahon  turizm  tashkiloti  (BTT)  va  Xalqaro  valyuta  fondi 
ma‘lumotlariga  qaraganda,  turizm  industriyasi  2000-yildan  boshlab  jahonda 
eksport  qilinadigan  xizmatlar,  tovarlar    va  xizmat  ko‗rsatish  bo‗yicha 
avtomobilsozlik,  kimyo  va  oziq-ovqat  sohalarini  ortda  qoldirib,  yetakchi    o‗rinni 

---

308 
 
egallab  kelmoqda.  Tarmoqning  yillik  pul  aylanmasi  900  milliard  AQSH  dollarini 
tashkil  etadi.  Ushbu  tarmoq  dunyo  bo‗yicha  195  million  kishini  ish  bilan 
ta‘minlaydi,  bu  esa,  jahon  bo‗yicha  8%  aholi    turizm  sohasida  ish  bilan  band 
bo‗lganini ko‗rsatadi. Har yili 935 milliondan ortiq turistlar dunyo bo‗ylab sayohat 
qilishadi.  Jahon  turizm  tashkiloti  mutaxassislari  hisob-kitoblariga  ko‗ra,  jahon 
bo‗yicha turistlar oqimi yiliga 4-5 % o‗sishi kuzatilmoqda.