O’zbekiston respublikasi sog’liqni saqlash vazirligi tibbiy ta’lim rivojlantirish markazi

 
 
Giyohvandlik va nashavandlik. 
 
Giyohvandlik ko’p  mamlakatlarda dolzarb muammolardan biri bo'lib 
kelmoqda. Giyohvand moddalarni iste'mol qilish bir qator sabablarga bog’liq: 
- qiziquvchanlik natijasida iste'mol qilib ko’rmoq, 
- tuyg’usini sinab ko’rish, 
- g’azab holatidan chiqish. 
Giyohvand modda asosan  xavf manbai bo'lib hisoblanadigan jamiyatdan  
kollektivli yoki shaxsiy  qochish uslubi sifatida qo’llaniladi. 
Insonning xulq-atvori xalqining holatiga, mehnat sharoitiga, dam olishiga, 
xayot darajalariga to'g'rima-to'g'ri bog’lik holda kechadi. 
Giyohvandlik asosan yosh avlodni zaharlaydi, hozirgi kunda giyohvand 
moddani birinchi marta iste'mol qilib ko’rish o’rta hisobda 7-8 yoshda 
kuzatilmoqda. Sankt-Peterburgda olib borilgan tadqiqotlar natijasiga ko'ra  maktab 
katta sinf uquvchilarining 80% giyohvandlik muammosiga chalingan, 30%i doimiy 
iste'mol qiladiganlardan iborat. 
Yildan-yilga nashavandlik bilan shug'ullanuvchi ayollar erkaklarga nisbatan 
4 marta, o’smirlar orasida kattalarga nisbatan 6 martaga ortib bormoqda. Bundan 
xulosa qilganda, yoshlarning 15-20% giyohvand moddalar iste'mol qilar ekan. 
Giyohvandlik juda qiyin davolanadigan kasallik turiga mansub bo'lib, erta o'limga 
olib kelishi mumkin. 
 Tadqiqotlar shuni ko'rsatadiki,  giyohvandlar 21 yoshda o’lishi, doimiy 
giyohvand moddani iste'mol qilishni boshlagandan so’ng 4 yilgacha yashashi 
mumkin ekan. Giyohvand moddasini iste'mol qilganda ham xuddi shunday holatni 
kuzatish mumkin. Demak, giyohvandlikni suiste'mol qilish juda katta ijtimoiy va 
tibbiy muammo bo'lib hisoblanadi.  
AQSh dalillariga ko'ra,  giyoxvandlik biznesi uchun kuyilgan 1 dollar 12240 
dollar daromad keltirar ekan. Giyoxvand moddalar asosan butun jahonga 
Afgonistondan tarkatiladi. 
O'zbekistonda  giyoxvandlik kasalligi usimlik maxsulotidagi giyoxvand 
moddasini iste'mol qilish natijasida kelib chikkan, 1995 yildan boshlab geroin 
vujudga keldi. 
Yoshlar bo'yicha taqsimlanganda giyohvandlik 1-o’rinda 18-25  (37,6%), 2-
o’rinda 25-30 (22,6%), 3-o’rinda 30-40 (30,1%) va 4-o’rinda 40 va undan yuqori 

---

66 
 
yoshlilar turadi, 2000 yilda 100000 aholiga nisbatan giyohvandlik 22,5 ni tashkil 
etgan.