O’zbekiston respublikasi sog’liqni saqlash vazirligi tibbiy ta’lim rivojlantirish markazi

 
Yuqumli kasalliklar 
 
VOZ nomenklaturasi bo'yicha butun jahonda yuqumli kasalliklarning 1,5 
ming turi mavjud ekan. 
VOZ ma'lumotlariga ko'ra  yer sharidagi aholi orasida o'lim tarkibida 
yuqumli kasalliklar 25%ni tashkil qiladi. Har kuni qizamiq, ko’k yutal va qoqshol 
kasalliklari bilan yer sharida 8000 ga yaqin bolalar nobud buladi. 
 O'zbekistonda 2005 yilning uzida 100000 aholiga nisbatan 2649,17, 2009 
yilda 2276,73 yuqumli kasalliklar ro’yxatga olingan. Yuqumli kasalliklarga 
beriluvchan bo'lganlar asosan 5 yoshli bolalardir. Ko'proq ro’yxatga olingan 
kasalliklardan (70%ga yaqini) virusli gepatit, o’tkir ichak kasalliklari, ayniqsa 
dizenteriya va sal'monellyozdir.  
 Bolalar sog’lig’ida  xavo tomchilari orqali yuqadigan kasalliklar muhim 
ahamiyatga ega. 2000 yilda skarlatina 100000 aholiga nisbatan 9,2 ni tashkil etgan 

---

58 
 
bo’lsa, 2004 yilda bu ko'rsatkich 5 martaga kamaydi, qizamiq va ko’k yo’tal 
100000 aholiga nisbatan 0,3 tadan to'g'ri keldi.  Yuqumli kasalliklar sababli o'lim 
ko'rsatkichi yuqori darajada saqlanib qolmoqda. 
 
 
2004 2005  2006 2007 2004  2005  2006  2007 
Qorin tifi  
0, 
69 0,68  0,67  0,71  0,34  0,37  0,25  0,16 
Paratif 
A,V,S 
0,05  0,0 
0,05  0 
0,06  0,08  0,05  0,05 
Dizenteriya 3,03 2,93  3,35  3,64  13,57 14,58 12,8  11,5 
Meningokok 
infeksiyasi 
0,0  0,0 
0,0 
0,0 
0,25  0,23  0,29  0,21 
Gepatit  
71,4 108,13  84,14  87,33  145,97 115,85 112,94 126,65 
 
Yuqumli kasalliklarga qarshi kundalik va tibbiy-tashkiliy tadbirlar olib 
borish maqsadida respublikada yuqumli kasalliklarni qqt'iy nazorat tizimi tashkil 
qilingan. Yuqumli kasalliklar va shu  singari noepidemik kasalliklar ham aholining 
tibbiy murojatiga ko'ra ro’yxatga olinadi. 
Barcha yuqumli kasalliklar bir necha guruhga bo'lib o’rganiladi: 
1. Karantinli kasalliklar (vabo, o’lat, chinchechak);. 
2. Xavo tomchi yo'li orqali yuqadigan kasalliklar. 
3. DPM sanitariya-nazorat organlariga axborot berishi lozim bo'lgan 
kasalliklar - bunda maxsus forma 
3 to’ldiriladi. 
4. Har bir yuqumli kasalliklar xaqida maxalliy sanitariya - nazorat 
organlariga xabar beriladigan kasalliklar 
Yuqumli kasalliklarni taxlil qilishda bir qancha ko'rsatkichlar hisoblanadi: