ƏLƏKBƏr MƏMMƏdov ceyhun yusifov iLqAr Seyfullayev vergİ

Vergİ VƏ TƏrƏqqİ
sonra  da  həmin  borcu  ödəməkdən  imtina  edirsə,  bu  məbləğ
(yuxarıda qeyd olunanlara əlavə ola biləcək istənilən faizlər,
əlavə  məbləğ,  vergiyə  əlavə  və  ya  hər  hansı  xərclərlə  birgə
cərimələr) hər hansı əmlak və əmlak hüququ üçün, daşınmaz
əmlak  və  ya  həmin  şəxsə  mənsub  olan  əşya  üçün  Birləşmiş
Ştatların xeyrinə girov haqqı olmalıdır”. Bu o deməkdir ki, vergi
orqanları borcu olan vergi ödəyicisinin, hətta bu borc başqa şəxsə
ötürülsə də, əmlakına cərimə yönəltmək hüququna malikdir.
ABŞ-ın vergi qanunvericiliyində xüsusi müddəa vardır ki,
federal vergi orqanlarının vergi borclarının alınması üçün “vergi
ödəyicisinin bütün əmlakını və ya əmlak hüquqlarını həbs və ya
vergi ödəyicisinin vergilər üzrə borcunun ödənilməsi məqsədilə
müəyyən edilən cərimənin yönəldildiyi əmlakını həbs vasitəsilə”
təmin edən hüququnu nəzərdə tutur.
Bu tədbirlər ABŞ-ın vergi xidmətinin müvafiq mütəxəssisləri
tərəfindən şəksiz qaydada (yəni məhkəmənin qabaqcadan qərarı
olmadan) qəbul edilir və özünə aşağıdakıları daxil edir: borclu-
nun bank (o cümlədən cari və hesab) hesablarına həbs qoyma;
fiziki  şəxsin  əmək  haqqına  həbs  qoyma;  borclunun  debitor
 borcuna  həbs  və  cərimə;  borclunun  hər  hansı  əmlakına,  o
cümlədən həm daşınmaz əmlaka (torpaq, onun üzərində olan
 binalar  və  qurğular  və  s.),  həm  də  əmlakın  digər  növlərinə
(avtomobillər və s.) həbs qoyulması və onun satışı; borclunun
vergi öhdəlikləri, maliyyə vəziyyəti və əmlakı haqqında hər hansı
şəxsin vergi orqanına ifadə vermək üçün çağırılması.
Vergi borcunun məcburi alınmasının adıçəkilən tədbirləri  öz-
özlüyündə  vergilər üzrə borcların ödənilməsinə yönəlməmişdir,
yalnız vergi və yığımların alınmasının təmin edilməsi üçün qəbul
edilmişdir. Şübhəsiz, vergi ödəyicisinin əmlakına (vəsaitlərinə)
həbs təhlükəsi cəmiyyətdə vergi intizamının yüksək səviyyədə
saxlanmasının güclü mexanizmidir, baxmayaraq ki, bu təcrübə
ABŞ şəraitində kifayət qədər nadir hallarda tətbiq edilir.
Belə ki, 2008-ci ildə vergi ödəyiciləri tərəfindən müvafiq
vergi məbləğləri ödənilmədən 7,8 mln. bəyannamə verilmişdir.
Bu  zaman  vergi  orqanları  yalnız  17  min  halda  borcluların
əmlakına həbs qoymuşdur ki, bunlardan yalnız 3100 hal vergi
borclarının ödənilməsi üçün həbsə qoyulmuş əmlakın faktiki

---

294