ƏLƏKBƏr MƏMMƏdov ceyhun yusifov iLqAr Seyfullayev vergİ

Vergİ VƏ TƏrƏqqİ
• əhalinin  gəlirlər  üzrə  diferensiasiyası  (Cini  və  fond
əmsalları, gəlir səviyyəsinə görə paylanma);
• minimal gəlir səviyyəsi (yaşayış minimumu, yoxsul əhali -
nin sayı, yoxsulluğun kəskinliyi və s.);
• əhalinin gəlir və xərclərinin balansı (əhalinin pul gəlirləri,
orta əmək haqqı, orta pensiyanın miqdarı, pul gəlirlərinin alıcılıq
qabiliyyəti, əhalinin xərcləri və əmanətləri, ev təsərrüfatlarının
istehlakı)
Birinci qrupa daxil olan göstəricilər barədə sonrakı bölmədə
məlumat verilir.
İkinci qrupa daxil olan göstəricilərin əsasında yaşayış mini-
mumunun kəmiyyəti dayanır. Azərbaycanda yaşayış minimumu
mütəmadi olaraq qəbul olunan qanunlarla tənzimlənir. 2013-cü
il üçün yaşayış minimumu haqqında Azərbaycan Respublikası -
nın Qanununa görə yaşayış minimumu ölkə üzrə 116 manat,
əmək qabiliyyətli əhali üçün 125 manat, pensiyaçılar üçün 94
manat, uşaqlar üçün 93 manat məbləğində müəyyən edilmişdir.
İstehlak büdcəsi insan üçün zəruri olan nemətlərin istehlak
normaları və onların qiymətləri əsasında hesablanır. Ərzaq və
qeyri-ərzaq mallarının, xidmətlərin minimal istehlak normaları
isə həyatın təmin edilməsi üçün qeyd olunan nemətlər üzrə zəruri
olan  istehlak  həcmlərinin  elmi  əsaslandırılması  ilə  müəyyən
edilir.  Yaşayış  minimumunun  müəyyən  edilməsi  zamanı,  az
təminatlı ailələrin faktiki istehlakı və dövlətin maliyyə imkanları
da nəzərə alınır.  
Üçüncü  qrup  göstəricilər  isə  ev  təsərrüfatlarının  gəlir  və
xərclərini əks etdirirlər. 
Azərbaycanın Statistika Komitəsinin istifadə etdiyi metodi -
kada ev təsərrüfatlarının pul gəlirlərinə əmək gəlirləri, pensiyalar,
müavinətlər, təqaüdlər və digər sosial transfertlər, kənd təsərrü -
fatı məhsullarının satışından əldə olunan gəlirlər, mülkiyyətdən
əldə  olunan  gəlirlər,  qiymətli  kağızların  faizləri,  dividendlər,
sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxslərin gəlirləri, xarici
valyutaların satışından əldə olunan gəlirlər və ailə üzvlərinin
digər  gəlirləri  daxildir.  Natura  şəklində  daxil  olmuş  ərzaq
məhsullarının,  yardım  və  güzəştlərin  pulla  ifadəsi  də  pul
gəlirlərinə aid edilir.

---

112