Respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

T/N 
 
Yalpi  talab  bilan  yalpi  taklif  (AD  =  AS)  muvozanati,  umumiy 
makroiqtisodiy  modelni  ta’riflashning  klassik  modelida  Sey  qonuniga 
asoslanib: 
a) ish haqi va baholar mutlaq egiluvchan deb olinadi; 
b) birinchi o‘ringa iqtisodiy o‘sishning dvigateli sifatida yalpi taklif 
qo‘yiladi; 
d)  ishlab  chiqarishning  turli  omillari  va  to‘la  bandligi  darajasida 
yalpi talab bilan yalpi taklif muvozanatini bozor mexanizmi ta’minlaydi; 
e)  yalpi  taklif  egri  chizig‘i  bilan  iqtisodiyotning  potensial  
imkoniyati  teng  kelishi  tamoyili  doimo  amal  qiladi,  degan  fikrni  ilgari 
suradi. 
2.  YaIM  muvozanatli  darajasiga  haqiqiy  jamg‘arma  va  investitsi-
yalar  rejalashtirilgan  investitsiyalar  bilan  muvofiq  kelmagandagina 
erishish mumkin. 
3.  Haddan  tashqari  tejab-tergash  natijasida,  iste’molning  kamayishi 
ishlab  chiqarish  hajmining  kamayishiga  olib  keladi.  Bu  hodisa  tejab-
tergash paradoksi, deb ataladi. 
4.  Multiplikator  bu  –  makroiqtisodiy  muvozanatning  oddiy,  Кeyns 
modelida, investitsiyalarning o‘sishi tufayli daromadlarning necha baro-
barga o‘sishini ko‘rsatuvchi koeffitsiyent. 

---

 
110 
5.  Resession  farq  –  bu  mutanosib  daromad  (ishlab  chiqarish)ning 
yalpi  xarajatlardan  kamligi,  ya’ni  taklifning  talabdan  kamligi  tufayli 
kelib chiqadi. 
6.  Yalpi  talab  yalpi  taklifga  nisbatan  ko‘p  AD>AS  bo‘lsa,  ularni 
muvozanatga keltirish uchun: 
a) ishlab chiqarishni qisqartirish; 
b) ishlab chiqarishni va narxni o‘zgartirmay qoldirish kerak. 
7.  Yalpi  talab  yalpi  taklifdan  kam  ADmuvozanatga keltirish uchun: 
a) ishlab chiqarishni qisqartirish; 
b)  ishlab  chiqarishni  o‘zgartirmay  narxni  tushurish  zarur.  Buni  har 
bir mamlakat mavjud vaziyatdan kelib chiqib hal qiladi. 
8.  O‘zbekistonda  tarkibiy  o‘zgarishlarni  amalga  oshirish  tufayli, 
chetdan  energoresurslarni  sotib  oluvchi  mamlakatdan,  ularni  eksport 
qiluvchi mamlakatga aylandi. 
9. O‘zbekistonda tarkibiy siljishlarni amalga oshirishda  hududlardagi 
mahalliy  xomashyo,  mehnat  resurslaridan  samarali  foydalanib  ustuvor 
yo‘nalish aniqlanib, ularga ustunlik berish jihatidan yondashilmoqda.