3-амалий маш ғулот: тана ҳарорати, пульс, артериал босим ва нафас олишни аниқлаш. ҚОн айланишига таъсир этиш чоралари

Этиологияси. Кўпинча бош, кўкрак, қорин, чаноқ, оёқ-қўлларнинг оғир 
шикастланишларида, тананинг кўп қисми куйганда травматик шок ҳолати деб аталадиган 

---

шок кузатилади. Бундан ташқари кардиоген шок, гемотрансфузион шок ва анафилактик 
шок турлари учрайди. 
Травматик шок – бошланғич даврида бемор безовталанади, ранги оқаради, 
қарашлари бежо бўлиб, фикрлари чалғийди, баъзан ўзининг оғир аҳволини ҳис этмайди, 
гоҳида безовталаниб, ўрнидан сапчиб туриб кетади. Кейинчалик эс-ҳуши жойида бўлса 
ҳам умумий аҳволи ёмонлашиб, атроф-муҳитга бутунлай бефарқ бўлиб қолади. Оғриқни 
озгина ёки мутлақо сезмайди, ранги оқариб, ҳарорати пасаяди, териси муздек бўлиб, тер 
билан қопланади, нафаси тезлашади, ташна бўлади, баъзан қайт қилади. Одам куйганда шок, 
айниқса, оғир кечади. Травматик шок шикастлангандан бир неча минутдан кейинги 24 соат, 
баъзан ундан ортиқроқ вақт давомида рўй бериб, шикастланган кишининг аҳволи жуда оғир 
бўлади. 
Кардиоген шок - миокард инфарктининг энг оғир асоратларидан бири бўлиб, юрак 
соҳасида қаттиқ оғриқ пайдо бўлганда кузатилади. Кардиоген шокда бемор ҳаддан ташқари 
дармонсизланиб ранги оқариб, лаби кўкаради, қўл-оёқлари музлайди, совуқ тер чиқади ва 
кўпинча ҳушдан кетади. 
Эмоционал шок - кучли ҳаяжонланиш, асаб ва руҳий зўриқишларда кузатилади. 
Кўпинча беморнинг хулқ-атвори ўзгаради, безовталаниб қичқиради, йиғлайди, баъзан ўзига 
жароҳатлар етказади, одамларга нисбатан агрессив муносабатда бўлади. Баъзан беморлар ёмон 
эшитадиган, бефарқлик қиёфасига кирган ва ташқи дунёни қийинчилик билан қабул қиладиган 
одамларни эслатади. Бошқа беморларда онг бузилиши билан бирга сезувчанликнинг бузилиши 
ҳамда хадиксираш ва қўрқиш каби эмоционал ҳолатлар кузатилади. Беморнинг кўринишида 
ўзини йўқотиб қўйганлик аломатлари намоён бўлади, теварак-атрофга, қаршисидаги одамларга 
қўрқув ва хавотирлик билан қарайдиган бўлиб қолади.