Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд давлат университети

3-vazifa. 
Inson omili so’ziga sinkveyn tuzing
4-ilova 
Sinkveyn tuzish qoidalari. 

---

237 
1. 1-qator – tushuncha yoki ibora. 
2. Ikkinchi qator- mavzuni tavsiflovchi ikkita sifat; 
3. Uchinchi qator – mavzuga mos uchta fe’l; 
4. To’rtinchi qator – 1-3 qatordagi so’zlarga munosabatni bildiruvchi 4ta so’zdan iborat 
gap; 
5. Beshinchi qator – bir so’zdan iborat sinonim 
5-ilova 
Topshirik, kursatkichlar va baxolash 
mezonlari 
1-gurux 
2-gurux 
3-gurux 
1-topshirik (0,3) 
  
  
  
2-topshirik(0,3) 
  
  
  
3-topshirik (0,4) 
  
  
  
Jami: (1 ball) 
  
  
  
  
Amaliy mashgulotda maksimal ball 
– 1 ball: 
- 0,9-1,0 ball – «a’lo»; - 
0,6-0,8 ball – «yaxshi»;
- 0,4 – 0,5 ball – «konikarli»; - 
0 – 0,3 ball – «konikarsiz».
 
6-ilova 
Mustaqil yechish uchun masalalar 
1.Agar mehnatga layoqatli aholi soni 750 ming kishi bo’lsa, ulardan mehnatga 
layoqatli yoshdagi I-II guruh nogironlar –10 ming kishi, 16 yoshgacha bo’lgan ishlovchi 
yoshlar – 15 ming kishi, mehnatga layoqatli yoshdan yuqori yoshda ishlovchilar – 55 ming 
kishi bo’lsa mehnat resurslari sonini aniqlang. 
2.Agar rejalashtirilayotgan davr boshida mehnatga layoqatli aholi soni 1 mln.kishi; 
mehnatga layoqatli yoshga kiruvchi aholi soni 30 ming kishi; mehnatga layoqatli yoshdan 
chiqib ketuvchilar – 22 ming kishi; mehnatga layoqatli yoshda o’lganlar – 5 ming kishi; 
mehnatga layoqatli yoshdagi mexanik o’sish – 3 ming kishi bo’lsa rejalashtirilayotgan davr 
oxirida mehnatga layoqatli aholi sonini aniqlang. 
3.Yil boshida mehnatga layoqatli yoshdagi viloyat aholisi 1 mln. kishini tashkil qilgan, 
pensiya yoshidagi va 16 yoshgacha bo’lgan ishlovchilar soni 40 ming kishidan iborat. Yil 
davomida mehnatga layoqatlilar tarkibida quyidagi o’zgarishlar yuz berdi: 250 ming kishi 
mehnatga layoqatli yoshga to’lgan; 90 ming kishi boshqa viloyatlardan ko’chib kelgan; 
pensiya yoshida ishlovchilar 20 ming kishi; pensiya yoshiga, nogironlikka o’tganlar va 
o’lganlar 200 ming kishi; 15 mingta pensionerlar ishlashdan to’xtagan; mehnatga layoqatli 75 
ming kishi boshqa xududlarga ko’chib ketgan. Yil boshi va oxirida mehnat resurslari sonini; 
mehnat resurslarining umumiy, tabiiy va mexanik o’sishni hamda mos ravishda mehnat 
resuslari harakati koeffisentlarni hisoblang. 
4.Aholining umumiy o’sish koeffisenti 10 promill, aholining umumiy sonidagi 
mehnat resurslari ulushi bazis davriga nisbatan 0,01 punktga pasayishi, rejalashtirilayotgan 
davr boshida aholi soni 10 mln.kishi, mehnat resurslari – 6 mln.kishini tashkil qilgani holda 
hudud bo’yicha mehnat resurslarining istiqboldagi sonini hisoblang. 
5.Yil boshida mehnatga layoqatli aholi soni 1 mln.kishi; mehnatga layoqatli yoshga 
to’lganlar 30 ming kishi; shu yoshlardagi o’lganlar 5 ming kishi; mehnatga layoqatli yoshdan 
oshganlar 35 ming kishi; boshqa hududlardan kelganlar 350 ming kishi; ketganlar – 100 ming 
kishi bo’lsa yil oxirida hududda mehnatga layoqatli yoshdagi aholi sonini aniqlang. 
6.Tabiiy o’sish koeffisenti 20 promilll, mexanik o’sish koeffisenti 30 promill bo’lsa 

---

238 
shahar aholisining va mehnat resurslarining istiqboldagi sonini aniqlang. 
Barcha aholi sonidagi mehnat resurslari ulushi bazis davriga nisbatan 0,01 punktga
yuqori. Rejalashtirilayotgan davr boshida aholi soni 1 mln. kishi, mehnat resurslari – 500 
ming kishini tashkil qilgan.