Microsoft Word muminning 24 soati ziyouz com doc

ْﻟا َﻢﻴِهاَﺮْﺑِإ ِﻒْﻴَﺿ ُﺚﻳِﺪَﺣ َكﺎَﺗَأ ْﻞَه

 َﻦﻴِﻣَﺮْﻜُﻤ

)

٢٤

 (

 ٌمْﻮَﻗ ٌمﻼَﺳ َلﺎَﻗ ﺎًﻣﻼَﺳ اﻮُﻟﺎَﻘَﻓ ِﻪْﻴَﻠَﻋ اﻮُﻠَﺧَد ْذِإ

 َنوُﺮَﻜْﻨُﻣ

)

٢٥

 (

 ٍﻦﻴِﻤَﺳ ٍﻞْﺠِﻌِﺑ َءﺎَﺠَﻓ ِﻪِﻠْهَأ ﻰَﻟِإ َغاَﺮَﻓ

)

٢٦

 (

 َنﻮُﻠُآْﺄَﺗ ﻻَأ َلﺎَﻗ ْﻢِﻬْﻴَﻟِإ ُﻪَﺑﱠﺮَﻘَﻓ

)

٢٧

(

 

 

"(Ey Muhammad) senga Ibrohimning karamli (muhtaram)  mehmonlarining xabari 

kelmadimi? Ular (Ibrohim)  huzuriga kirib, "Salom" degan vaqtlarida, u (Ibrohim)  "Salom, 

notanish qavmlar", dedi. Ahliga (maxfiy)  borib,  (pishirilgan)  semiz buzoqni (go‘shtini)  keltirdi" 

Uni (buzoq go‘shtini) ularga yaqin surdi va "Yemaysizlarmi?" dedi" («Zoriyat», 24-27). 

Ibrohim alayhissalomning Qur’onda vasf qilingan mehmondo‘stligidan ibrat olgan mo‘minlar 

mehmonni ochiq chehra bilan, salom berib qarshi olishlari, uning hurmatini joyiga   qo‘yib,   haqlarini  

ado  etishlari  lozim. 

Mehmon ehtiyoj yuzasidan kelgan bo‘lsa, uni ortiqcha savollar bilan qiynamay, ehtiyojini bayon 

qilishga imkon berish kerak. Gaplarini diqqat bilan tinglagach, uni xijolatga qo‘ymay, imkon qadar 

hojatini ravo qilish harakatida bo‘lish kerak. Mehmon kutish borasida rioya qilinishi kerakbo‘lgan 

odoblardan biri — paysalga solmay dasturxon tuzash va uydagi eng yaxshi ne’matlarni dasturxonga 

tortishdir. Mehmonni ovqatlanish uchun ortiqcha-majburlamaslik, mehmondorchilikni ovqat pishirish 

bellashuviga aylantirmaslik kerak. Shirin suhbat, mezbonlik odobi, oilaviy an’analar, oila a’zolari bilan 

yaqindan tanishtirish va bu bilan oilasining ibrat bo‘ladigan tomonlari xususida maqtanmasdan, og‘ir 

botmaydigan qilib g‘oyat zukkolik bilan fikr almashish lozim. Mehmonning o‘zi dasturxonni yig‘ish 

taklifini bermaguncha dasturxon yig‘maslik, ovqatlanish uchun mehmonni ortiqcha majburlamaslik, 

namoz vaqgini eslatib, uni ado etishga imkon yaratish mezbonning vazifasi bo‘lsa, uy egasining 

vaqtini olmaslik, nafsi ochlik qilib ko‘p yemaslik, mezbon ko‘rsatgan joyga o‘tirish, uni xijolatga 

qo‘imaslik, ziyofatdan so‘ng xonadon sohibining haqqiga duo qilish mehmonning burchi hisoblanadi. 

O‘z ixtiyori bilan mehmon chaqirish borasida amal qilinishi zarur bo‘lgan qoidalardan yana biri, 

mehmondorchilikning shariat doirasida va taklif qilingan mehmonlarning taqvodor, duogo‘y odamlar 

bo‘lishiga e’tibor qaratishdir. Bu haqda Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam shunday deganlar: 

"Mo‘min kishilar bilan do‘st bo‘l va taomingni faqat taqvodor kiishlarga yegiz". 

Islom ta’limotida mo‘minlardan talab qilingan mehmondo‘stlik maqtanish va riyo maqsadida, 

kishilarning boy-kambag‘alligiga qarab tabaqalanmasligi kerak. Aksincha, mehmonlar faqir, muhtoj 

bo‘lsa, ularni mehmon qilib siylaganligi uchun savob ham ko‘proq berilishini unutmaslik lozim. 

Oramizda shunday kimsalar borki, uylariga kelgan odamni tanisalar ham zo‘rma-zo‘raki eshik 

ochadilar. Uyga kiritishga majbur bo‘lganda esa, tashrif buyurgan kishi bilan istar-istamay gaplashib, 

malol kelganini yashirmaydilar. Uy egasining nosamimiy muomalasi, albatga, mehmonlar dilini 

og‘ritib, kelganligi uchun pushaymonlik hissining ortishiga sabab bo‘ladi. Ularning xafa bo‘lgani 

mezbonning parvoyiga ham kelmaydi, aksincha vaqgi zoe ketgani uchun xafa bo‘ladi. Shuningdek bu 

kabi johil kimsalar mehmonning mavqeiga qarab muomala qiladilar. Kelgan mehmon yuqoriroq 

mansab egasi bo‘lsa, uydagi eng yaxshi ne’matlar bilan dasturxon tuzaydilar. Mehmon yaxshi odam 

bo‘lsa-yu, jamiyatda hech qanday mansabga ega bo‘lmasa, dasturxonga qo‘ygani narsa ham 

topilmay qoladi. 

Xulosa qilib aytadigan bo‘lsak, insonlar orasida yaxshi munosabatlar, chiroyli suhbatlar, samimiy 

mehmondo‘stlik, og‘a-inichilik va birodarlik fazilatlarining ortib borishi faqat Qur’on ilmi bilan kamol 

topish orqali vujudga keladi. 

---

Qur’on axloqiga ko’ra mo’minning 24 soati. Horun Yahyo 

 

 

www.ziyouz.com кутубхонаси 

57

Mo‘min odam insonlarning haqiqiy yurti oxirat yurti ekanligini, Yunus Emro ta’biri bilan aytganda, 

bu dunyo bir mehmonxona, unda hamma insonlarning mehmon ekanligini unutmasligi va shunga 

munosib ravishda mehmonnavozlik qilishi kerak. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

www.ziyouz.com

 

2008