Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti umumiy huquqshunoslik

Fuqarolik  huquqlari  to'sqinliksiz  amalga  oshirilish  va  buzilgan 

huquqlarni himoya qilish ham tiklash tamoyili. 

4. Fuqarolik huquqining tizimi 

Fuqarolik  huquqi  predmetini  tashkil  etuvchi  ijtimoiy  munosabatlar,  uning 

kichik  sohalarida  va  institutlarida  namoyon  bo'ladi.  Huquqiy  institut  deganda,  bir-

biri  bilan  o'zaro  bog’liq  bo'lgan  ijtimoiy  munosabatlarning  muayyan  guruhini 

tartibga  soladigan  huquqiy  me'yorlar  yig’indisi  tushuniladi.  Kichik  sohalar  o'zida 

bir  qancha  bir  turdagi  va  predmetiga  ko'ra  bir-biriga  bog’liq  fuqarolik-huquqiy 

institutlarining yig’indisini aks ettiradi. 

Huquq  instituti  uchun, o'ziga  xoslik bu  mazmunan bir  xillik,  huquqiy  tartibga 

solishning kompleksligi va qonunchilik nuqtai nazarda alohidalikdir2 

---

 

70 

Fuqarolik  huquqida, huquq instituti sifatida: masalan, zarar yetkazishdan kelib 

chiqadigan  majburiyatlar,  kichik  soha  sifatida  majburiyat  huquqi,  soha  sifatida 

fuqarolik huquqi e'tirof etiladi. 

Talaba  mavzuni  o'rganayotganda  fuqarolik  huquqi  tizimi  va  fuqarolik 

qonunchiligi tizimiga alohida e'tibor berishi lozim. Fuqarolik qonunchiligi tizimiga 

– Fuqarolik Kodeksi va biron bir qatorda fuqarolik-huquqiy munosabatlarni tartibga 

soluvchi  Oliy  Majlis  tomonidan  qabul  qilingan  qonunlar  kiradi.  Fuqarolik  huquqi 

tizimiga  esa  –  fuqarolik  huquq  normalari  bilan  birga  O'zbekiston  Respublikasi 

Prezidenti  Farmonlari,  Vazirlar  Mahkamasi  qarorlari,  mahalliy  tuzilmalarning 

hujjatlari  kiradi.  Bulardan  tashqari  huquq  tizimiga  huquqiy  odatlar  sud  pretsedenti 

kiradi. 

Fuqarolik  huquqi  tizimi  quyidagi  olti  bo'limni  o'zida  mujassamlashtirgan: 

birinchi  bo'lim  –  umumiy  qoidalar:  ikkinchi  bo'lim  –  mulk  huquqi  va  boshqa 

ashyoviy  huquqlar:  uchinchi  bo'lim  majburiyat  huquq:  to'rtinchi  bo'lim  – 

intellektual  mulk:  beshinchi  bo'lim  –  vorislik  huquqi:  oltinchi  bo'lim  –  xalqaro 

xususiy huquq normalarini fuqarolik- huquqi munosabatlarga nisbatan tadbiq qilish.