Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti umumiy huquqshunoslik

 

3. Fuqarolik huquqining tamoyillari va funksiyasi 

Fuqarolik  huquqining  metodi  uning  tamoyillari  bilan  chambarchas  bog’liq. 

Fuqarolik  huquqining  tamoyillari  bu  fuqarolik  huquq  normalarining  mazmuniga 

singdirilgan asosiy raxbariy qoidalardir. Ular Fuqarolik Kodeksining  1- moddasida  

o'z ifodasini topgan.  

 Fuqarolik-huquqiy  munosabat  subyektlarining  tengligi  tamoyili.  Bu  xususida 

yukorida batafsil tuxtalgan.          

     

 Mulkning daxlsizligi tamoyili. U iqtisodda mulkni huquqiy tartibga solishning 

asosi  hisoblanadi.  Mulkning  daxlsizligi  tamoyili  O'zbekiston  Respublikasi 

Konstitutsiyasining  53-  moddasida  ham  qayd  etilgan,  “Xususiy  mulk  boshqa  mulk 

shakllari  kabi  daxlsiz  va  davlat  himoyasidadir.  Mulkdor  faqat  qonunda  nazarda 

tutilgan hollarda va tartibdagina mulkidan mahrum etilishi mumkin.”  

Davlat tashabbusi mulk mulkdordan haq  evaziga davlat va mahalliy ehtiyojlar 

uchun olib  quyilishi mumkin. Qonun mulk huquqini majburiy su'atda bekor bo'lish 

asoslarini o'zida mustahkamlaydi. (FK ning 197, 199-204, 223-moddasi 4-bandi).  

                                                

1

 О.С. Иоффе. Вина и ответственность по праву. “Гос  право” 1972. №9 39-бет      

---

 

69 

Mulk  faqat  haq  to'lanmasdan  jinoyat  sodir  etganda  yoki  boshqa  bir 

huquqbuzarlikni  amalga  oshirganda  sanksiya  ko'rinishida  sudning  qaroriga  binoan 

mulkdordan  olib  quyilishi  mumkin,  (FK  204-modda)  mulk  huquqini  bekor  qilish 

to'g’risidagi  huquqidagi  Davlat  organlari  va  o'zini-o'zi  boshqarish  organlarining 

hujjatlari,  sud qarorlari ustidan sudga murojaat qilish mumkin. (FK. 12-modda 204-

modasi)