Buxoro oziq ovqat va yengil sanoat texnologiya instituti

Xo`jalik  assotsiatsiyasi  jismoniy  yoki  huquqiy  shaxslarning  o`zaro  hamkorlik  yuritish 

maqsadida ko`ngilli ravishda birlashuvini anglatadi va unda birlashuvga kiruvchi sub`yektlar o`z 

mustaqilligini saqlab qoladilar. 

Korporatsiyalar umumiy maqsadlarga erishish, hamkorlikda faoliyat yuritish maqsadida 

birlashib,  mustaqil  huquqiy  sub`yekt  -  huquqiy  shaxsni  tashkil  qiluvchi  shaxslar  yig’indisini 

tavsiflaydi. Ko`pincha ular aksiyadorlik (hissadorlik) jamiyatlari shaklida tashkil qilinadi. 

Korxonalarning  kontsentratsiya  asosida  birlashuvi  kartel,  sindikat,  xolding  va  moliya-

sanoat guruhlari ko`rinishida amalga oshiriladi. 

Ishlab  chiqarish  sohasidagi  kartellar  ishlab  chiqarish  masalalari,  narxlar,  tovarlarni 

sotish,  ishchi  kuchini  yollash  va  shu  kabi  masalalar  bo`yicha  kelishuvga  asoslanib  faoliyat 

yuritadi. 

Integratsiyaning  bu  shaklida  korxonalar  mustaqillikni  saqlab  qolgan  holda  kooperatsiya 

asosida birlashadilar. 

Sindikat  –  tijorat  faoliyatini  (ta`minot,  sotish,  narxning  paydo  bo`lishi)  hamkorlikda 

tashkil  qilishga  asolangan  birlashmadir.  Sindikat  tarkibiga  kiruvchi  korxonalar  huquqiy  hamda 

xo`jalik yuritish mustaqilliklarini saqlab qoladilar. 

Trestlar yuqori darajada markazlashganligi bilan ajralib turadi. Uning tarkibiga kiruvchi 

---

 

17 

korxonalar  ishlab  chiqarish,  tijorat  va  huquqiy  mustaqilliklarini  yo`qotib,  yagona  reja  asosida 

faoliyat yuritadi. 

Xoldinglar 

ishtirokchilarning 

moliyaviy 

imkoniyatlarini 

birlashtirish 

va 

muvofiqlashtirish  hamda  ishlab  chiqarish  quvvatlari  bilan  vaizifalarni  tezkor  ravishda  amalga 

oshirish imkonini beruvchi boshqaruvning samarali shaklini ifodalaydi. 

Integratsiya jarayonlarini amalga oshiruvchi korxonalar quyidagi maqsadlarni ko`zlaydi: 

* 

resurslardan yanada samaraliroq foydalanishga erishish; 

* 

kooperatsiya asosidagi aloqalarini yangilash va mustahkamlash; 

* 

mamlakatdagi korxonalarning tashqi bozorga chiqishi; 

* 

ishlab chiqarishga investitsiyalarning yangi shakllarini jalb etish; 

* 

ichki  va  tashqi  bozordagi  raqobatda  muvaffaqiyat  qozonish  maqsadida  narx  va 

sotish bo`yicha yagona siyosat yuritish.