1-mavzu bozor iqtisodiyotida innovatsiya reja: Innovatsiyaning mazmuni va mohiyati Innovatsiyaning maqsadlari

2.6.1-расм. Корхоналарда инновация жараёнининг чизиқсиз модели 
Илмий тадқиқот ва тажриба конструкторлик ишлари соҳаси ва унинг янги эҳтиѐжни 
қондириш  моделида  ўз  аксини  топиши  инновацион  ғояларнинг  бош  манбаи  ҳисобланади. 
Модел  ҳар  хил  инновация  манбаларини,  хусусан  корхона  томонидан  олиб  бориладиган 
илмий тадқиқотларни, бозор эҳтиѐжини, корхона фаолиятига таъсир этувчи ташқи муҳитни 
Янги 
талабнинг 
пайдо 
бўлиши
 
Мақсад ва 
инновация 
фаолияти 
йўналиши
 
Янги 
технология-
нинг пайдо 
бўлиши
 
Бозор талаби ва ижтимоий-
иқтисодий самара
 
Тадқиқот йўналишлари ва уни 
баҳолаш
 
Лойиҳаниг дастлабки синови
 
Илмий тадқиқот ва тажриба 
конструкторлик ишлари
 
Технологияни жорий этиш
 
Маҳсулот ишлаб чиқариш
 
Маркетинг (сотиш), 
истеъмолчиларга хизмат 
кўрсатиш ва тескари алоқа
 
Инновация ва фойда
 
Илм
ий
-те
хник
 ри
во
жлан
иш
 
 
 
 

---

19 
 
ўзида  акс  эттиради.  Тескари  алоқанинг  мавжудлиги  лойиҳани  қайта  ишлаш 
имкониятларидан  далолат  беради.  Бу  ўз  навбатида  тажрибалар  асосида  йўл  қўйилган 
хатоларни ўрганиш ва уни бартараф этишни таъминлайди. 
Инновация  жараѐнининг  интеграция  модели  80-чи  йилларнинг  иккинчи  ярмида 
менежмент  амалиѐтида  пайдо  бўлди  (2.6-расм).  Ушбу  модел  инновация  жараѐнининг 
интеграл ва параллел жараѐнини ҳамда олдинги моделнинг асосий элементларини ўзида акс 
эттиради. 
Моделнинг муҳим ўзига хос жиҳатлари: ишлаб чиқариш ва илмий  – тадқиқот ҳамда 
тажриба  конструкторлик  ишларининг  интеграцияси;  корхона  маҳсулотларининг  асосий 
истеъмолчилари  ҳамда  илмий-техник  ва  технологик  маҳсулотларни  етказиб  берувчилар 
билан  ўзаро  узвий  ҳамкорлик;  горизонтал  ҳамкорлик  (қўшма  корхоналар  ташкил  этиш, 
стратегик  иттифоқ);  инновация  дастури  ва  лойиҳани  бошқариш  доирасида  менежер  ва 
мутахассислар фаолиятини бирлаштириш, функционал ишчи гуруҳлар тузиш. Модел илмий 
тадқиқот ва тажриба конструкторлик ишларини ташкил этиш муассасаларининг бўлимлари 
ҳамда  корхонанинг  инжиринг,  ишлаб  чиқариш,  маркетинг,  молиявий  бўлинмалари  билан 
ўзаро  ҳамкорликка  таянади.  Маҳсулотда  ўз  аксини топган  ғоя  маркетинг  нуқтаи  назаридан 
таҳлил  қилинади  ва  барча  ишлаб  чиқариш  босқичлари  махсус  функционаларо  гуруҳлар 
томонидан мувофиқлаштириб борилади. 
Корхонадаги  инновация  жараѐни  замонавий  моделга  мос  равишда  бошқаришнинг 
функционаларо  жараѐни  бўлиб,  мультинституционал  тур  кўринишига  эга  бўлади  (2.6.2-
расм). 
 
 
       Илмий техник    Жорий этиш      Ўсиш 
    Ўсишни пасайиши 
 
Тушиш  
 
  
 
 
 
ҳажм 
 
 
 
                   Инвести-        
                   ция 
 
Инновация лаги   
            Инвестицияни қоплаш 
 
 
IV. Янгиликларнинг тижоратлашуви 
                          Инвестиция хавф-  Ишлаб чиқаришга инвестицияни киритилиши 
 
хатари 
 
 
 
  
 
                Бюджетдан молиялаштириш              Инновациянинг ҳаѐтий даври