1-mavzu bozor iqtisodiyotida innovatsiya reja: Innovatsiyaning mazmuni va mohiyati Innovatsiyaning maqsadlari

Sub‟ektiv  ehtimollik  baho beruvchining  individual  fikriga,  uning shaxsiy 
tajribasiga  asoslanadigan  muayyan  natijaga  nisbatan  faraz  bo‘lib  hisoblanadi. 
Bunday  yondashuvni  shartli  ravishda  ekspertlik  baholari  uslubining  xususiy 
holati  deb  hisoblash  mumkin.  Sub‘ektiv  ehtimolliklar  uslubining  afzalligi  – 
undan  takrorlanmaydigan  hodisalar  uchun  va  ob‘ektiv  ehtimolliklarni  aniqlash 
uchun  zarur  statistik  ma‘lumotlarning  soni  etarli  bo‘lmagan  sharoitda 
foydalanish  mumkinligi  bo‘lib,  bu  loyiha  tavakkalchiliklarini  tahlil  etishda 
ushbu uslubni qo‘llanish sohasini belgilaydi. 
O‘xshashliklar  uslubining  mohiyati  firmaning  yo‘qotishlarning  vujudga 
kelishi  ehtimolliklarini  hisob-kitob  qilish  maqsadida  o‘tmishdagi  shunga 

---

132 
 
o‘xshagan  loyihalarni  amalga  oshirganligiga  tegishli  barcha  mavjud 
ma‘lumotlarning  tahlilidadir.    o‘xshashliklar  uslubi,  masalan,  qurilishdagi  tez-
tez takrorlanadigan loyihalarning tavakkalchiligini baholashda ko‘p qo‘llaniladi. 
Agar quruvchilik firmasi tugallangan loyihalarga o‘xshaydigan loyihani amalga 
oshirishni  nazarda  tutadigan  bo‘lsa,  unda  ishga  tushirilayotgan  loyihaning 
tavakkalchilik  darajasini  hisob-kitob  qilish  uchun  mavjud  statistik  material 
asosida  tavakkalchilikning  egri  chizig‘i  deb  ataladigan  ko‘rsatkichni  tuzishi 
mumkin.  Shu  maqsadda  umumiy  yo‘qotishlarning  quyi  va  yuqori  chegaralari 
bilan chegaralangan tavakkalchilik sohalari belgilanadi. 
O‘xshashliklar  uslubi  ko‘pincha  tavakkalchilikni  baholashning  boshqa 
uslublari  qo‘llanilmaydigan    hollarda  ishlatiladi  va  shunga  o‘xshagan 
loyihalarning  tavakkalchiliklari  haqidagi  ma‘lumotlar  bazasidan  foydalanish 
bilan  bog‘liqdir.  Bizning  fikrimizcha,  loyiha  tavakkalchiliklarining  tahlilini 
o‘xshashliklar uslubi yordamida o‘tkazishda bir qator mashhur banklar, masalan, 
Butunjahon  banki  tomonidan  qo‘llaniladigan  loyihalarga  ular  tugallanganidan 
keyin  beriladigan  baholash  (post  evalyation)  muhim  zamin  bo‘ladi.  Bunday 
tekshirishlar  natijasida  olingan  ma‘lumotlar  tugallangan  loyihalardagi  o‘zaro 
bog‘liqliklarni aniqlash uchun ishlab chiqiladiki, bu yangi investitsiya loyihasini 
amalga oshirishdagi potensial tavakkalchilikni aniqlashga imkon beradi.