Namangan muhandislik-qurilish instituti "menejment" kafedrasi r. Ismatov, O. Ahmedov

 
8.4. SHtrixli kodlash 
 
SHtrixli  kodlash  tovar  haqidagi  ma’lumotni  markalash  va  kodlashning  eng  muhim  turi 
hisoblanadi. 
SHtrixli  kodlash  g’oyasi  1930-yillarda  Garvardbiznes  maktabida  (AQSH)  tug’ildi.  Tizim 
dastlab AQSHda temir yo’l vagonlarini identifikatsiyalash uchun amaliyotda qo’llanildi. 
SHtrixli kod – bu tovarga yoki uning upakovkasiga shtrixli yoki raqamli belgi ko’rinishida 
qo’yiladigan tovar belgisi. 
CHet elda tovar upakovkasida shtrixli kodning mavjud bo’lishi majburiy talabga aylandi. 
Uni  bajarmagan  savdo  tashkilotlari  tovarlardan  voz  kechishi  mumkin  yoki  o’zining 
raqobatbardoshligini yo’qotadi. 
SHtrixli  kod  almashinib  keladigan  turli  kenglikdagi  qora  (shtrixlar)  va  oq  (bo’sh  qolgan 
joy)  polosalardan    iborat.  Polosalar  o’lchamlari  standartlashtirilgan.  SHtrixli  kodlar  maxsus 
optik qurilma – skanerlar bilan solishtirib ko’rish uchun mo’ljallangan. Skanerlar shtrixlarni va 
raqamli kodni ochib, tovar haqidagi ma’lumotni kompьyuterga kiritadi. 
Tovarni  raqamlash  standartlarining  tovarlarni  kodlash  uchun  xizmat  qiladigan  bir  necha 
turlari mavjud. Ayniqsa EAN (European Article Numbering) kodlari tez-tez qo’llaniladi: 
- 
8 razryadli kod - EAN-8, 
- 
13 razryadli kod - EAN-13, 
- 
14razryadli kod - EAN-14 va h.k. 
Masalan, 1-rasmda 13 razryadli EAN kodi ko’rsatilgan. 
4 6 0 0 5 0 1 0 0 2 8 2 2  
Nazorat soni  
Tovar kodi 
Ishlab chiqaruvchining kodi  
Mamlakat kodi (Rossiya)