Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта

autentligini (asliga to’g’riligini) kompleks ximoyalash  usulini ham amalga 
oshirish imkonini beradi. Algoritm foydalanuvchiga raqamli imzoni va simmetrik 
shifrlashni bajarishda bir xil kalitlarni shakllantirish va ishlatish imkonini beradi. 
 
360

---

Ma’lumotlar yaxlitligini va konfidentsialligini bir vaqtda ximoyalash uchun 
shifrlash va elektron raqamli imzodan kompleks foydalanish maqsadga muvofiq 
hisoblanadi. Diffi-Xellman sxemasi ishlashining oraliq natijalaridan uzatilayotgan 
ma’lumotlarning yaxlitligini va konfidentsiallagini kompleks himoyalash usulini 
amalga oshirishda foydalanish mumkin. Haqiqatan, ushbu algoritmga binoan 
foydalanuvchilar  A va  V avval o’zlarining maxfiy kalitlari k
A
 va k
B 
ni 
generatsiyalaydilar va ochiq kalitlari K
A 
va K
V
 ni hisoblaydilar. So’ngra abonentlar A 
va  V bu oralik natijalardan ma’lumotlarni simmetrik shifrlashda foydalanilishi mumkin 
bo’lgan umumiy bo’linuvchi maxfiy kaliti Kni bir vaqtda hisoblash uchun ishlatadi. 
Uzatilayotgan ma’lumotlarning konfidentsialligini va autentiligini kompleks 
ximoyalash usuli quyidagi sxema bo’yicha ishlaydi: 
-  abonent  A raqamli imzoning standart algoritmidan foydalanib, o’zining maxfiy 
kaliti k
A
 yordamida xabar Mga imzo chekadi abonent A o’zining maxfiy kaligi k
A
 
va abonent V ning ochiq kaliti K
V
 dan Diffi-Xellman algoritmi bo’yicha umumiy 
bo’linuvchi maxfiy kaliti K ni hisoblaydi; 
-  abonent A olingan o’zaro bo’linuvchi maxfiy kalitda almashinuv bo’yicha sherigi 
bilan kelishilgan simmetrik shifrlash algoritmidan foydalangan holda xabar M ni 
shifrlaydi; 
-  abonent V shifrlangan xabar M ni olishi bilan o’zining maxfiy kaliti k
B
 va abonent A 
ning ochiq kaliti K
A
 dan Diffi-Xellman algoritmi bo’yicha o’zaro bo’linuvchi maxfiy kalit 
M ni hisoblaydi; 
-  abonent V olingan xabar Mni kaliti Kda rasshifrovka qiladi; 
-  abonent V abonent A ning ochiq kalit K
A
 yordamida rasshifrovka qilingan xabar M 
imzosini tekshiradi. 
Diffi-Xellman sxemasi asosida tarmoq sathida himoyalangan virtual tarmoqlar VPN 
qurilishida qo’llaniluvchi kriptokalitlarni boshqarish protokollari SKIP (Simple Key 
Management for Internet Protocols) va IKE (Internet Key Exchange) ishlaydi.