В а Х а б о в а. В., Т а д ж и б а е в а д. А., Х а ж и б а к и е в ш. Х

7 .3.1-ж адвал
ЕИ м акрои қгисод ий ривож лан иш кў р сатки ч л ар и д инам икаси5
2 0 0 7 й.
20 0 8 й.
20 0 9 й.
2 0 1 0 й.
Я И М
3,0
0,5
-4J.
1,9
Х у с у с и й и стеъ м о л
2Л
0,7
- 1 ,7
0,8
Д а в л ат и с ге ъ м о л и
1,9
2,3
2 ,2
0 ,7
И н вест и ц и ял ар
5,8
-0,8
- 1 2 ,0
- 0 ,7
Бандлш с
1,7
0,9
- 1 ,9
- 0 .5
И ш с и зл и к д а р а ж а с и
7,2
7.1
9,0
9.6
И н ф л яц и я
2 ,4
3,7
1,0
2,1
Д а в л а т б ю д ж ети та к ч и л л и ги , Я И М га
н и сб ат ан % да
- 0 ,9
- 2 ,4
- 6 ,8
- 6 ,4
Д а в л а т т а ш қ и қ а р зи , Я И М га н и сб ат ан % д а
5 9,0
62,3
74.4
80,2
- бандликни қўллаб-қувватлаш - меҳнат бозорини иқгисодиётдаги 
таркибий ўзгаришларига мослаштириш ва аҳолининг ижтимоий жиҳатдан 
кам ҳимояланган қатламларига ёрдам бериш;
- тадбиркорларнинг ижтимоий харажатларини камайтириш, иш 
берувчиларнянг паст иш ҳақи учун тўлайдиган ижтимоий б ада лл ар ини 
камайтириш ва малакасиз ишчи кучи бандлигини оширишни қўллаб- 
кувватлаш;
- кичик ва ўрта корхоналарни (250 кишигача банд бўлган 
корхоналар) молиялаштириш манбаларини яхшилаш. 
Е И
мамлакатларида 
кичик ва ўрта корхоналар қамма корхоналарнинг 90% ини ташкил этиб, 
уларда 23 млн. ортиқ киши банд;
- корхоналарни ташкил этиш соҳасидаги маъмурий тўсиқларни 
камайтириш. 
2012
йилга кадар кичик ва ўрта корхоналарни ташкил этиш даш
расмиятчилик 25% га камайиши, корхона 3 кун ичида тузилиши ва уни очиш 
тўғрисидаги лицензия ни олиш муддати 
1
ойдан ортмаслиги лозим;
- инвестициялар инфратузилмани ривожлантириш учун йўналтири- 
лиши ва шу мақсадца қўшимча 5 млрд. евро ажратшпи кўзда тутилган;
- уй-жой секторида энергкядан фойдаланиш самарадорлигини 
ошириш;
- “яишл” маҳсулотларни жадал ривожлантиришни рагбатлантириш;
- тадқиқотлар ва илмий ишларни инвестициялашни рагбатлантириш;
- автомобилсозлик ва курилишда янги технологияларни ривожлан­
тириш, ‘"яшил” автомобилни яратиш учун 5 млрд. евро ажратилади;
- ҳамма учун юқори тезликдаги интернетга кириш имкониятларини 
кенгайтириш.
Е И
аъзо булган мамлакатларга куйидагиларни тавсия этади:
- вақгинчалик ишсизлик бўйича нафақани кўпайтириш;
*Б а р д ац ц и Р .,Г р а сси ни М Европейский Союз в кризисе: что дальше? /УЭ К О ,№ 12,2011. С. 63-81 .
124

---

- кам даромадли оилаларга солиқни камайтириш ва иш берувчилар 
учун оз иш ҳақидан тўланадиган ижтимоий тўловларни камайтириш;
- истеъмолни рагбатлантириш мақсадида қўшилган қиймат солиғи 
ставкасини пасайтириш;
- ЕИ Европа марказий банкига қайта молиялаш ставкасини пасай­
тириш 
ва Европа 
фондларига эса транспорт инфраструктурасига 
ажратиладиган ва Интернетга кириш имкониятини таъминлайдиган 
тадбирларга маблаг ажратиш.
- ЕИнннг энг камбагал минтақаларини ривожлантиршпга мўлжал- 
ланган фондлар очипди ва Европа фондини аҳолини ижтимоий ночор 
қатламларига ёрдам сифатида ишлатиш дастурларини жадаллаштириш 
(2007-2013 йилларда шу мақсадлар учун 75 млрд. евро ажратилади).
Шундай килиб, Е И мамлакатларида иқтагсодиёт ва банкларни 
к ў л л а б -  
қувватлашга ажратилган маблаглар ҳажми 2 трлн. евродан ортди. Ш у 
билан бир қаторда ЕИнинг ҳар бир аъзоси ўзининг маблағлари ҳисобидан 
ҳам инқирозга қарш и чоралар дастурини амалга ошириш учун алоҳида 
маблаглар ажратди.
Таҳлиллар ЕИда инқирозга қарши чора-тадбирларнинг аъзо мамла­
катлар иқтисодий ўсиш ига турлича таъсир қилганлиги кўрсатди, жумла­
дан, 2009 йилда ўртача 0,5-1,0% , 2010 йилда эса 0,3-0,
6
% га тенг бўлди6.
ЕИда инқирозга қарши амалга оширилаётган фискал чора-тадбирлар 
аъзо мамлакатлар иқгисодиётига оғир ю к бўлиб тушади. Европа 
Комияссиясининг прогнозларига мувофиқ евро худудида давлат қарзи 
2014 йилга бориб 100% дан ортиб кетиши мумкин. ЕИ бюджетидан 
санация учун ажратилган маблағларнинг умумий микдори 
2009-2010 
йилларда 400 млрд. евро, миллий ҳукуматлар томонидан банк тизимига 
ажратилган маблаглар мивдори эса 
1,2
трлн. евродан ортиб кетди7.
ЕИнинг инқирозга қарши сиёсатида англосаксон ва Континенталь модел­
лари фарқланади. Биринчи моделда давлат томонидан молиявий хизматларга 
таъсир ўтказишдан национализация қилишгача бўлган чоралар қўлланилди. 
Иккинчи модель ичида қайта ишлаш саноатининг етакчи компанияларини дав­
лат томонидан