Mexanik hodisalar jismlarning muvozanati oddiy mexanizmlar


-MAVZU TURLI MUHITLARDA DIFFUZIYA HODISASI



Download 1,9 Mb.
Pdf ko'rish
bet19/203
Sana08.07.2021
Hajmi1,9 Mb.
#112228
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   203
Bog'liq
fizika 6

8-MAVZU
TURLI MUHITLARDA DIFFUZIYA HODISASI
Oldingi mavzuda gazlar, suyuqliklar va qattiq jismlarda molekulalar 
to‘xtovsiz va tartibsiz harakatlanishini bilib oldik. Uni tasdiqlaydigan 
hodisalardan biri diffuziya (lotincha diffuziya  –  tarqalish,  sochilish)  hodi-
sasidir.
Diffuziya  deb  bir modda molekulalarining ikkinchi moddaga, 
ikkinchi modda molekulalarining birinchi moddaga o‘zaro o‘tishiga 
aytiladi.
Diffuziya hodisasiga misol tariqasida xonada to‘kilgan atir hidining 
tarqalishi, suyuqlikka solingan shakar yoki tuzning erishini keltirish 
mumkin.
Xonada atirning to‘kilgan vaqtini belgilab, undan bir necha metr 
masofada o‘tiraylik. Uning hidini darhol emas, balki ma’lum vaqt 
o‘tgandan so‘ng sezamiz. Nima sababdan shunday bo‘ladi? Chunki atir 
bug‘ langanda moleku lalarga ajralib, havo molekulalari orasiga kirishadi. 
Molekulaning tezligi katta bo‘lsa-da (sekundiga bir necha yuz metr), u o‘z 
yo‘lida juda ko‘p marta havo molekulalari bilan to‘qnashib, o‘z yo‘nalishini 
o‘zgartiradi.
7-rasm.
Suyuqliklarda diffuziya hodisasini kuzatish uchun quyidagi tajribani 
bajaraylik. Stakan olib, unga bir choy qoshiqda shakar solaylik. So‘ngra 
juda sekin, shakar bilan aralashib ketmaydigan holda suv quyaylik. 
Birozdan so‘ng stakan tagidagi suvning xiralashganligini ko‘ramiz. Bu 
shakar qiyomi. Stakanni chayqatib yubormasdan 
ustidan bir ho‘plam ichib ko‘ring. 15–20 minutdan 
so‘ng yana ichib ko‘ring. Suv mazasi qanday 
o‘zgargan? Endi tajribani suv va margansovka (kaliy 
permanganat) bilan o‘tkazaylik. Bunda diffuziyaning 
borishini stakandagi suv rangining pastidan boshlab 
o‘zgara boshlaganligi orqali kuzatamiz (7-rasm).

Download 1,9 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   203




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish