О‘zbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti botanika kafedrasi

Oddiy  bo‘yimadaron-(Achellea  millefolium  L.)  Tanxozdaryo  atrofida 

kichik-kichik  formatsiyalar  holil  qilib  o‘suvchi  ko‘p  yillik  o‘t  o‘simlik.  Ildiz 

bo‗g‗zidan  bo‗g‗iz  barglari  va  poyalar  o‗sib  chiqadi.  Poyasi  bir  nechta,  yuqori 

qismi  shoxlangan  bo‗lib,  qalqonsimon  to‗pgul  bilan  tugallangan.  Iyunda  gullay 

boshlaydi;  mevasi  mayda,  yassi  pistacha,  avgustda  yetiladi.  Ekstrakti  va 

damlamasi me‘da ichak yarasi kasalliklarini davolash ishtaha ochish hamda qon 

to‗xtatish  uchun  ishlatiladi.  Bargi  patsimon  qirqilgan,  och  yashil  yoki  yashil 

rangli, ustki tomoni, ayniqsa tomirchalarning usti sertuk bo‗ladi. Poyaning ustki 

qismida  yassi  to‗pgullari  savatcha  shaklida  joylashgan.  Savatchalari  uzunchoq, 

qadoqsimondir.  Bo‗yimadoron  Iyun–avgust  oylarida  gullaydi  va  iyul-sentabr 

oylarida urug‗laydi. 

---

 

46 

 

 

Bu o‗simlikni gullash davrida eng ustni qismidan tayyorlangan qiyom yoki 

sharbati  xalq  tabobotida oshqozon–ichak  kasalliklari, bosh  og‗riq, zotiljam, qon 

ketish kabi kasalliklarni davolashda qo‗llaniladi. 

Tabobatda  ham  undan  tayyorlangan  preparatlar  bilan  oshqozon  yarasi, 

ichakdan  qon  ketish,  bavosil  kasalligi  davolanadi.  Bo‗yimadaron  o‗simligining 

tarkibida  0,01–0,65%  efir  moyi,  0,05%  alkaloid,  tannid,  achchiq  anilleyn 

moddasi,  glyukozid,  organik  kislotalar,  mineral  tuzlar  karotin  hamda  C,  K 

vitaminlari bor. 

---

 

47