О‘zbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti botanika kafedrasi

Dala  qirqbo‘g‘imi-  (Equisetum  arvensi  L)  Qirqbo‗g‗imdoshlar- 

(Equisetaceae Rich.ex DC.) oilasi vakili bo‘lgan ushbu Tanxozdaryo o‘simliklar 

florasida keng tarqalgan biz uni kishilar tomarqalari hamda bog‘larda uchratdik. 

Bu  o‗simlik  poyasi  bo‗g‗im  va  bo‗g‗im  oraliqlariga  bo‗linganligi  hamda  xalqa 

shaklida  har  bir  bo‗g‗imda  3  ta  yoki  undan  ortiq  bargning  aylana  bo‗lib 

joylashgan.  Qirqbo‗g‗imning  barglari  shakli  o‗zgargan  yon  novda  hisoblanadi. 

---

 

41 

Tik  o‗suvchi,  balandligi  50sm  ga  qadar  boradi.  Yer  ostki  organi  bo‗lgan  ildiz 

poyasi yer bag‗rida gorizantal holda joylashgan.  

 

 

Qirqbo‗g‗imdan  dori–darmon  sifatida  qadimdan  foydalaniladi.  Xalq  tabobatida 

uning  qiyomi,  sharbatidan  va  qaynatmasidan  oshqozon–ichak  jarohatlari,  qon 

ketishi,  zotiljam  va  yutal  kabi  kasalliklarni  davolashda  foydalanib  kelingan. 

Tabobatda,  u  siydik  haydovchi  vosita  sifatida  ishlatiladi.  Qirqbo‗g‗im  Bolgar 

tabobatida  o‗pka,  sili  hamda  siydik  chiqaruvchi  organlar  kasalliklarini 

davolashda  qo‗llaniladi.  Uning  tarkibida  ko‗p  miqdorda  kremniy  kislota, 

saponik–ekvizetanin,  ekvizetgin  alkaloidi,  tannid,  nikotin,  flavon  va  glyukozid 

moddalari, shavel va olma kislotalari, mineral tuzlar, 10–15% oqsil, 2–3% yog‗, 

karotin, C va K vitaminlari bor. 

---

 

42