Moliya-iqtisod

III bob bo’yicha xulosa 

      

Ko’rib  o’tganimizdek,  hali  barcha  amaliyotdagi  kamchiliklar  va 

qoidabuzarliklarni sanab o’tmagan bo’lsakda, to’g’ri soliqlarni undirishda 

xatoliklar ancha ko’pligi shularning o’zidan ham anglashilmoqa. Yuqorida qayd 

etilgandek, xatoliklarning eng ko’p tarqalgani va deyarli barcha turdagi soliq 

turlarini undirishda yo’l qo’yilayotgani bu soliq solinadigan bazani aniqlash, 

soliq solinadigan bazadan kelib chiqqan holda unga to’g’ri soliq stavkasini 

qo’llash bilan bog’liq. Shuningdek ko’chilik holatlarda berilgan soliq 

imtiyozlaridan to’g’ri va samarali foydalana olmaslik holatlari uchramoqda. 

Bularning barchasi soliq to’lovhcilarning iqtisodiy savodxonligi pastligidan 

dalolat beradi, ularning soliq sohasidagi bilimlarga yetarlicha ega emasligi va 

amaldagi qonunchilikdagi o’zgarishlardan xabarsizligini tasdiqlaydi. 

     Fikrimizcha,  sanalgan xatoliklarni kamaytirish uchun Respublikamizda soliq 

nazoratini va ularning tashkiliy asoslarini yanada kuchaytirish kerak. Bu borada 

xorijiy mamlakatlar tajribasidan samarali foydalanish yaxshi natija beradi. 

Ko’pgina mamlakatlarda, ayniqsa, g’arbda soliq to’lashdan bo’yin tovlash 

holatlarini xalq xo’jaligining tarmoqlari va faoliyat turlaridan kelib chiqib tadqiq 

---

 

 

59 

 

etadilar. Afsuski, biz mamlakatimiz bo’yicha ana shunday ma’lumotlarga ega 

emasmiz. Bizda ham hech bo’lmaganda, kompleks tekshiruvlar yakunlari 

bo’yicha soliqlarni to’lashdan bo’yin tovlashga doir ma’lumotlarni o’rganish va 

tahlil etish tashkil etilsa maqsadga muvofiq bo’lar edi. Qaysi tarmoqlarda va 

qanday soliq turlari bo’yicha bo’yin tovlashlar mavjudligini, ularning 

sabablarini soliq qonunlari va yo’riqnomaviy hujjatlarning zaif tomonlarini 

aniqlash lozim. Shu tariqa biz soliqlarning davlat budjetiga to’liq va o’z vaqtida 

kelib tushishiga yo’l topishimiz mumkin.