Dinlari tarixi

Abu Rayhon 
Beruniy

---

21
Yahudiy xalqiga nisbatan «yevrey» so‘zi ham ishlatila-
di. Bu qadimiy somiy tillaridagi «ibriy» so‘zining o‘zgar-
gan shaklidir. Arab manbalarida bu so‘z «abara, ya’bu- 
ru» — «kechib o‘tmoq» fe’lidan kelib chiqqan, deb hi-
soblanadi. Mazkur din manbalariga ko‘ra, ilk yahudiy qa-
bilalari Mesopotamiyada yashagan edilar. Ular miloddan 
avvalgi XV asrlarda Ibrohim payg‘ambar boshchiligida 
Dajla va Furot daryolaridan kechib o‘tganlar. 
Tavrot, Injil va Qur’onda xabar berilishicha, Ibrohim 
payg‘ambarning nabirasi bo‘lgan Ya’qubning o‘n bi-
rinchi o‘g‘li Yusuf edi. Yusuf va uning akalari o‘rtasi-
dagi munosabatlar sababli Banu Isroil qavmi Misrga 
ko‘chib kelgan.  Ular ancha vaqt Misr yerlarida yasha-
ganlar.  Keyinchalik  Misr  fir’avni  Banu  Isroil  qavmiga 
zulm qilgach, Muso payg‘ambar boshchiligida bu xalq 
yana Kan’on (Falastin) yerlariga qaytdi. 
Miloddan avvalgi 722-yilda Isroil podshohligi Ossu-
riya tomonidan, 586-yilda esa Bobil davlati tomonidan 
bosib olingach, yahudiy xalqining bir qismi o‘lkadan 
haydab chiqarildi. 
TARIXGA NAZAR
Bibliya rivoyatlariga ko‘ra, mil avv. 1250-yilda yahudiylar Muso boshchiligida 
Misrni tark etdilar. Mil. avv. 1000-yilda podshoh Saul vafotidan so‘ng uning kuyo-
vi podshoh Dovud Falastinni birlashtirib, Yahudiy podshohligini tashkil qildi.
Dengizning ikkiga 
ajralishi tasviri
Musoni quvib ke­
tayotgan Fir’avn 
(papirusga ishlan­
gan rasm).

---

22