Zamonaviy texnologiyalar

Massaning  saqlanish  qonuni:  1748  yilda  rus  olimi  M.V.Lomonosov   
1772-89 yillarda fransuz olimi A.Lavuaze 

  Kimyoviy reaksiyaga kirishayotgan moddalarning umumiy massasi reaksiya 
mahsulotlari umumiy massasiga teng. 
Mavzuga oid testlar: 
1.  Quyidagilardan qaysilari kimyoviy elementga tegishli?  
1)  kaliy odam tanasining 0,82 % qismini tashkil etadi. 
2)  temir magnitga tortilish  xossasiga ega; 
3)  vodorodning 3 ta izotopi bo‘lib ular protiy, deytriy va tritiy deb ataladi;  
4)  kislorodning ikkita allotropik ko‘rinishi mavjud;  
5)  metallardan kumush eng yaxshi tok o‘tkazuvchidir. 
A) 3,4          B) 1,3           C) 2,4,5            D) 3,5 
2.  Quyidagilardan qaysilari oddiy moddaga tegishli?  
1)  Kislorod suyuq holda magnitga tortiladi. 
2)  Kislorodning tashqi pog‘onasida 2 ta toq elektron mavjud; 
3)  Kislorod suvning massasining 88,8 % ini tashkil qiladi;  
4)  Kislorod suvda yomon eriydi;  
5)  Uchta kisloroddan ikkita ozon hosil bo‘ladi. 
      A) 1,3,4          B) 1,4,5           C) 2, 5            D) 2,3 
3.  Tarkibida  allotropik  shakl  o‘zgarishili  elementlar  bo‘lmagan  moddalarni 
tanlang?  1)  HCl;  2)  CO
2
;  3)  AsH
3
;  4)  NaF;  5)  PH
3
;  6)  AlCl
3
;  7)  K
2
Se;  8) 
KBr. 
           А) 1, 4,6,8      В) 2,5,6,7,8       С) 2,4,5,7     D) 1,3,5,7,8     
4.  Tarkibida allotropik shakl o‘zgarishli elementlar bo‘lgan moddalarni toping 

---

248 
 
           1) CO
2
 2) HCl 3) Al
2
S
3
 4) NaF 5) PH
3
 6) NH
3
 7) K
2
Se 8) SnCl
2
   
           A) 2.4.5.7       B) 1.3.4.6.8     C) 3.5.6.7.8   D) 1.3.5.7.8     
5.  Quyidagi 
jumlalarning 
qaysilarida 
oddiy 
modda 
haqida 
fikr 
yuritilayotganligini ko‘rsating.  
1.  Inson  organizmida  kalsiy  va  uglerod  bor  2.  tirik  organizmlar  kislorod 
bilan nafas oladi 3.vodorod davriy jadvalda 1 - davr I guruhida joylashgan 4. 
uglerod qattiq modda 5. ugleroda ikkita elektron qavat bor 
A) 2,5   B) 2,4   C) 1,2   D) 2,3    
6.  Quyidagi hollarning qaysi birida kislorod molekulasi haqida so‘z boradi?  
     1. kislorod simob (II)-oksid tarkibiga kiradi 2. kislorod havo tarkibiga kiradi     
     3. gazometrga kislorod yig‘ilgan 4. kislorod suvda yomon eriydi 5. suv gazi  
     tarkibiga kislorod kiradi.  
          A) 3,4,5        B) 1,2,4,5      C) 1,2,3,5   D) 2,3,4     
7.  Quyidagi 
fikrlarning 
qaysilarida 
kimyoviy 
element 
haqida 
fikr 
yuritilayotganini aniqlang. 
1)  temirda  magnitga  tortilish  xususiyati  mavjud      2)  xlorofil  tarkibida 
magniy mavjud  3) Fr, Ga va Seziy oddiy sharoitda qattiq, lekin qo‘limizga 
ushlasak  suyuqlanadi    4)  odam  organizmida  0,045  %  yod  mavjud  bo‘lib 
uning asosiy qismi qalqonsimon bez garmonlari tarkibida 5) ftorning nisbiy 
elektromanfiyligi eng katta qiymatga ega. 
           A) 1,2,3          B) 5            C) 2,3,4            D) 1,2,4 
8.  Qaysi ifodalar kimyoviy element haqida? 
1)  Dunyodagi  eng  sof  oltin  (tozalik  darajasi  99,99)O‘zbekistondan 
chiqariladi. 
2)  Ayrim  dengiz  mavjudotlari  qonida  mis  borligi  uchun  ko‘k  rangda 
bo‘ladi. 
3)  Organik  modda  tarkibidagi  vodorodni  aniqlash  uchun  uni  yoqilishidan 
hosil bo‘lgan suv mis sulfat tuziga yuttiriladi. 
4)  Suv gazi tarkibida kislorodning massa ulushi  taxminan 53,33 % keladi. 
5)  Eng yengil metal litiy (0,52 g/sm
3
) hisoblanadi. 
A) 2, 3             B) 2, 3, 4               C) 1, 5               D) 1, 4, 5