Dilorom qosimova menejment nazariyasi

2.4.  Axloq  fa n la rin in g   rivojlanish  m aktabi
Psixologiya  va  sotsiologiya  kabi  fanlarning  rivojlanishi  va  tad- 
qiqot  usullarining  mukammallashishi  Ikkinchi  jahon  urushidan  so 'n g  
ish  joyidagi  axloqni  o'rganishni  yuqori  darajada  va  jiddiy  ravishda 
ilmiylashtirdi.  Ahloqiy  bexivioristik  yo'nalish  rivojining keyingi  davri
34

---

eng  yirik  namoyandalari  ichida  Kris  Ardiris,  Lensis  Laykert,  Duglas 
M ak  Gregor  va  Frederik  Gersbergni  birinchi  navbatda  eslatib  o ‘tish 
m um kin.  Bu  va  boshqa  tadqiqotchilar  ijtimoiy  o ‘zaro  t a ’sirning, 
m otivatsiyalarning,  hokim iyat  x a rak teri  va  obro'sining,  tashkiliy 
tuzilmalarning,  tashkilotlardagi  kommunikatsiyalarning,  liderlikning, 
ish  m azm uni  o'zgarishining  va  ishchi  hayoti  sifatining  turli  jihat- 
larini  o'rganishdi.  Biz  ularn in g   ishlari  bilan  tegishli  m avzula rga 
bog'liq  holda  keyingi  boblarda  tanishib  o'tamiz.
Axloq  fanlari  maktabi,  en g   avvalo,  shaxslararo  m unosabatlarni 
yo ‘iga  qo'yishda  m u jassam langan  insoniy  m unosabatlar  m aktabidan 
sezilarli  darajada  uzoqlashdi.  Yangicha  yondashuv  yuqori  darajada 
ishchiga  o‘z  imkoniyatlarini  tashkilotlarni  tashkil  qilish  va  ularni 
boshqarishda  axloq  fanlari  konsepsiyalarini  qo'llash  asosida  ang- 
lashga  yordam  berishga  intildi.  Umumiy  qilib  aytganda,  bu  maktabning 
asosiy  maqsadi  insoniy  re surslarning  samaradorligini  oshirish  hiso- 
biga  tashkilotning  samaradorligini  oshirish  edi.
Axloqiy  y o n d as h u v   shunchalik  m a s h h u r  b o ‘ldi-ki,  60-yillarda 
m enejm ent  sohasini  butunlay  qam rab  oldi.  Oldingi  m aktablar  kabi 
bu  yondashuv  m enejm ent  m uamm olarini  «yagona  en g   yaxshi  usul» 
bilan  hal  qilishni  himoya  qildi.  U n ing  bosh  postulati  sh undan  ibo­
rat  b o ‘lgan-ki,  axloq  fanining  t o ‘g ‘ri  ishtatilishi  har  doim  ayrim  
ishchining kabi,  butun  tashkilotning  ham  ishi  samaradorligini  oshirish- 
ga  yordam  beradi.  Biroq  biz  buni  kitobning so'nggi  qismida  ko'ramiz, 
ish  m a zm unini  o ‘zgartirish  va  ishchining  korxona  m e n e jm e n tid a  
ishtirok  etishi  kabi  usullar  faqat  ayrim  ishchilar  uchun  va  ayrim 
v a z iy a tla rd a   sam arali  boTadi.  S h u n d a y   qilib,  bixevioristik  yon- 
dashuvning ko‘pgina  m uhim   ijobiy  natijalariga  qaram asdan,  u  b a ’zan 
un in g  tarafdorlari  o'rganib  chiqqan  vaziyatlardan  farq  qilgan  v az iya t­
larda  asossiz  bo'lib  qolgan  edi.