Менежмент асослари

 
8.3. Ташкилий структураларни лойиҳалаштириш. 
Менежментнинг ташкилий структураларини ташкил қилиш ишлаб 
чиқаришни ташкил қилиш ва типига энг яхши мос келувчи бошқарув 
аппаратини яратишдан ва бозор иқтисодиѐти шароитида бошқарувнинг хар бир 
звеносининг ишлаб чиқариш-техник, хўжалик ижтимоий ва молиявий 
фаолиятини бошқариш бўйича ҳамма функцияларни бажарилишининг 
заруриятидан келиб чиқади. Бу муаммоларнинг ечими бошқарувни ислоҳ 
қилиш бошқарув ишлари ва функцияларини рационал тақсимлаш 
бошқарувнинг аниқ мақсад ва вазифаларини белгилаш бўйича бир қатор 
тадбирларни ўтказиш орқали амалга оширилади. 
Мақсад бошқарув назариясининг асосий категориялардан бири 
ҳисобланади. 
Бошқарув 
мақсадларини 
шакллантириш 
бошқарувнинг 
бошланғич, унга эришиш эса якуний босқич ҳисобланади. Бошқариш мақсади 
бошқарув объекти ва унинг алоҳида параметрларининг исталган ҳолатидир. 
Аниқ бир корхона учун бошқарув мақсади аниқ бир маҳсулот турини энг кам 
ресурслар харажатини сарфлаган ҳолда керакли миқдорда ва юқори сифатда 
чиқаришдан иборат. 
Мақсадли ѐндашув бошқарув органлари ишининг коллектив олдига 
қўйган мақсадларига эришишга буйсунишни талаб қилади. Бошқарувнинг хар 
бир механизми ўзининг мақсадлари (ташкилий, иқтисодий, маркетинг, техник, 

---

97 
ижтимоий)га эга, шунинг учун мақсадларнинг мос келиши муаммоси юзага 
келди. Бошқарувнинг хар хил даражалари умумий мақсадга жавоб беришлари, 
бир-бирини тўлдириб туриши зарур. Мақсадларни тартиблашни усулларидан 
бири мақсадлар дарахтини тузиш ҳисобланади. Мақсадлар ва уларга эришиш 
воситалари ўртасидаги алоқаларнинг график тасвири. 
Умумий мақсадга эришиш учун асосий мақсадга эришиш керак, асосий 
мақсадга эришиш учун эса, биринчи даражанинг мақсадига эришиш керак ва 
х.к. 
Давлат масалаларини бажаришнинг мақсади аниқловчи ҳисобланади, у 
илмий техник, ишлаб чиқариш, иқтисодий, ижтимоий ва бошқа мақсадлар 
билан узвий боғлиқ. 
Мақсадли ѐндашув бошқарувнинг замонавий структурасига ўтишга 
имкон беради. Бу мақсадлар, мақсад ости ва ривожланиш масалалари 
таркибини ва лойиҳалаштираѐтган бошқарув объектини фаолият юргизишни 
ишлаб чиқсин. 
Мақсадлар дарахтини кўришда унинг сифат ва миқдор тавсифини тўғри 
аниқлаш муҳимдир. Сифат тавсифи бошқарув функцияларининг намоѐн 
бўлишининг асоси ҳисобланади, сифат тавсифи эса структурали бўлинмалар 
(бўлим, 
цех 
ва 
х.к.) 
турининг 
асоси 
бўлиб 
хизмат 
қилади. 
лойиҳалаштирилаѐтган ташкилий структура системаси элементалари олдида 
турган мақсад ва вазифалар раҳбарлар ва мутахассислар таркибини асослашга 
имкон беради, вазифалар номенклатураси эса структурали бўлинмалар 
ходимлари ўртасидаги вазифалар тақсимланишидир. 
Ташкилий структурани лойиҳалаштиришнинг мустақил методи бўлиб 
ташкилий-иқтисодий моделлаштириш ҳисобланади. Унинг асосида ижро