98
этувчиларнинг ваколатлари ва маъсулиятининг тақсимотининг график,
математик, макетли-деворий тасвири ѐтади.
Бошқарув
ташкилий
структурасини
шакллантиришда
бошқарув
поғоналари ва звенолари сони, чизиқли ва функционал бошқарувнинг
марказлашуви даражаси, бошқарув бўлими ва функциялари таркиби, битта
раҳбарга тўғри келадиган буйсунувчилар сонини асослаш зарур. Бошқарув
системасида поғоналар қанча кўп бўлса буйруқни юқоридан пастга ва
ахборотни пастдан юқорига узатиш шунча қийин бўлади. Буйруқни ва
ахборотни узатиш жараѐнида бузилишнинг хавфи шунчалик юқори бўлади.
Шунинг учун бошқарув ташкилий структурасини лойиҳалаштириш ва
мукаммаллаштиришда бошқарув поғоналари сони оптимал бўлишига интилиш
зарурдир.
Ҳар қандай ташкилий структуранинг сифати унинг шакллантиришда
қуйидагиларга қанчалик амал қилингани билан аниқланади:
–
системали ѐндашув, яъни бошқарув объекти ва органига таъсир
қилувчи иложи борича ҳамма факторларни ҳисобга олиш;
–
бошқарув марказлашуви ва бирламчи звенолар мустақиллигининг
оптимал бирлиги;
–
олий раҳбарлар тўғридан-тўғри ижро этувчига ахборотни бориши ва
вақтнинг максимал қисқариши;
–
лойиҳалаштирилаѐтган структурада хар бир таркибий қисмнинг
функцияси вазифаси ва ҳуқуқини тўғри аниқлаш;
–
бошқарув
системасидаги
ўзгаришларга
жавоб
қайтаришнинг
имконияти;
–
хар бир аниқ ҳолат бўйича қайси бўлинмада ахборот кўп бўлса шу
саволни ечиш бўйича бўлинмага ваколат бериш.
Бошқарув
аппарати
структурасига
асосий
талаб
унинг
оперативлигидадир. Аппарат структураси шунчалик даражада эгилувчан ва
оддий бўлиши керакки бошқарув системасида қарор қабул қилиш ва уни амалга
ошириш керак. Оперативлик билан фаолият юргизишнинг ишончлилигига
боғлиқдир. Бу дегани бошқарув аппарати ахборот узатишнинг тўғрилигига
кафолат бериш узатилаѐтган маълумотларнинг бузилишига йўл қўймаслиги
керак, бошқарув системасида алоқанинг узлуксизлигини таъминлаш керак.
Аппарат структураси бошқарув иқтисодини таъминлаши керак. Бунинг
маъноси шундаки, бошқарувдан келадиган самара бошқарув аппаратига бўлган
харажатларнинг минималлиги орқали эришилсин.
Аппарат структурасига ишлаб чиқариш характерининг ўзи, унинг
тармоқли хусусиятлари (ишлаб чиқарилаѐтган маҳсулот таркиби, тайѐрлаш
технологияси, ишлаб чиқариш масштаби ва типи, техник жиҳозланганлик ва
мехнат жараѐни даражаси ва бошқалар), шунингдек бошқарув ишининг
механизацияланганлиги ва автоматлашганлиги даражаси ишчилар малакаси,
улар мехнатининг самарадорлиги буйсунувчилар сони ва бошқарувчи
томонидан уларни назорат қила олиш имкониятлари ўртасидаги боғлиқлик
таъсир кўрсатади.
Do'stlaringiz bilan baham: