O`quv materiallari

-  korxona  va  tashkilotlarni  restrukturizatsiyalashda  korxonalarga  tashqi 

va ichki investitsiyalarni jalb qilishdir. 

Korxona va tashkilotlarda qo’shimcha aktsiya chiqarish, yoki korxona egalarini 

o’zgartirish  orqali  amalga  oshirilishi  mumkin.  Bu  masala  hozirgi  kunning  dolzarb 

masalalaridan biri bo’lib hisoblanadi.  

- korxonalarning boshqaruv tizimlarini restrukturizatsiyalash. 

Korxalarning boshqaruv tizimlarini bozor iqtisodiyoti sharoitidan kelib chiqqan 

holda restrukturizatsiyalash, yangi tizimlar tashkil qilish va korxonalarda kompyuter 

informatsion sistemalarni joriy qilish nazarda tutiladi. 

Xorijiy  davlatlarda  olib  borilgan  restrukturizatsiyalash  ishlarini  tahlil  qilib 

ko’radigan bo’lsak, restrukturizatsiyalash jarayoni asosan biznesni yangi mavqelarga 

olib  chiqish,  qiymatini  oshirish,  yangi  bozorlarni  egallashga  erishish  va  yangi 

texnologiyalarni joriy qilish yo’lida olib borilgan. Shu bilan birgalikda oxirgi yillarda 

---

275 

 

yirik  korxonalarda  olib  borilgan  restrukturizatsiyalash  jarayoni,  ularning  bozordagi 

monopol holatlarini kamaytirish maqsadida olib borilgan. 

Iqtisodiyotning  izchil  va  barqaror  rivojlanishini  ta’minlashda  kelgusi  davr 

uchun  puxta  va  har  tomonlama  asoslangan  chora-tadbirlar,  muhim  vazifa  va 

yo’nalishlar, turli darajalardagi iqtisodiy taraqqiyot dasturlarning ishlab chiqilishi va 

aniq  belgilab  olinishi  muvaffaqiyat  garovi  hisoblanadi.  Ayni  paytda,  bosib  o’tilgan 

yo’l  –  oldingi  davrdagi  erishilgan  yutuq  va  natijalarni  tanqidiy  baholash  orqali 

tegishli  xulosalar  chiqarish,  ular  asosida  ijtimoiy-iqtisodiy  rivojlanish  dasturlarini 

yanada takomillashtirib borish ham muhim printsipial ahamiyat kasb etadi.  

Hozirgi  sharoitda  korxonalarda  ishlab  chiqarish  jarayonini  tashkil  etish, 

moliyaviy  resurslar va  moliyaviy    munosabatlarni  boshqarish  hamda  boshqa  turdagi 

tadbirlarni  amalga  oshirishda  korxona  moliyaviy  menejerlaridan  yanada  ko’proq 

ilmiy salohiyatni, amaliy ko’nikmalarni, tashqi muhitga tez moslasha olish va ushbu 

holatlarni oldindan bashorat qilib borish kabi xislatlarni talab etadi.  

 Korxona  moliyaviy  menejerlari  inqirozga  qarshi  boshqaruvni  samarali  tashkil 

etishda  korxonaning  kuchli  va  kuchsiz  tomonlarini  belgilovchi  ko’rsatkichlarga 

alohida  e’tibor  berishlari  lozim  bo’ladi.  Chunki  ushbu  ko’rsatkichlardan  foydalanib 

korxonada inqiroz holatlarini oldindan bashorat qilish, xo’jalik moliyaviy faoliyatda 

yuzaga  keladigan  kamchiliklarning  manbalarini  aniqlash  va  bularni  bartaraf  etish 

bo’yicha aniq chora tadbirlar ishlab chiqishlari mumkin bo’ladi. Quyidagi rasmda biz 

korxonaning texnik-iqtisodiy jihatlarining kuchlik va kuchsiz tomonlarini belgilovchi 

(sifat) ko’rsatkichlarini ko’rsatib o’tishga harakat qilamiz ( 2-rasm).