I bob qattiq jismlar 1-§. Qattiq jismlarning fizikasida asosiy tushunchalar

 
Ko’p qavatli metallash 
 
 
Bu usul katta va o‘ta katta IS larni olish texnologiyasida qo‘llaniladi.  IS larda 
elementlar  sonining  ortishi    elementlar  ulanadigan  maydonlarning  ortishiga  olib 

---

 
163 
keladi.  Shuning  uchun,  elementlarni  ulovchi  yo‘lchalarni  bir  necha  o‘zaro 
izolyatsiyalangan  qavatlarda  hosil  qilinadi  va  kerakli  joylar  o‘zaro  ulangan  bo‘ladi. 
Ko‘p  qavatli  tizimlarning  metal  qoplamalari  bir  qatlamli  va  ko‘p  qatlamli    bo‘lishi 
mumkin va bir qavatli tizimlarning  talablarga javob berishi kerak. 
 
Izolyatsiyalovchi  dielektrik  qatlamlar  katta  teshilish  kuchlanishiga  chidamli 
bo‘lishi  kerak.  Dielektrik  doimiysi  kichik,  tagidagi  va  ustidagi  qatlamlar  bilan 
kimyoviy  ta‘sirlashuvi  kuchsiz,  mexanik  kuchlanishlar  darajasi  past,  hamda  elektr 
zaryadlar zichligi kam bo‘lishi kerak. 
 
Metallash texnologiyasi quyidagilardan iborat: 
 
-qavat  metallash  hosil  qilingandan  so‘ng  izolyatsiyalovchi  qatlam  hosil 
qilinadi, bu qatlamda pastgi qavat bilan ustki qavatni tutashtiruvchi darchalar ochish, 
-ikkinchi qavat metallashni hosil qilish va hokazo. Ko‘pgina katta IS larda Al li 
metallash  ishlatiladi,  izolyatsiyalovchi  qatlam  sifatida  SiO
2
,  Al
2
O
3
  ,  Si
3
  N
4
  va 
boshqalar ishlatiladi. 
Al- SiO
2
-Al metallash IS larni tayyorlash texnologiyasiga yaxshi moslashadi. 
Al-Al
2
O
3 
-Al-metal 
qatlam 
mustahkam 
bo‘ladi.  Al
2
O
3
 
qatlamini 
izolyatsiyalovchi  xususiyatlari  yaxshiroq  bo‘lib,  natriy  ionlarini  o‘tkazmaydi, 
atmosfera ta‘siriga ya‘ni, suv bug‘lari va radiatsiyaga chidamli hisoblanadi. 
Al
2
  O
3
  qatlami  T=300  K  da  Al  qatlamini  anodli  oksidlash  asosida  hosil 
qilinadi.