Мактабгача таьлим муассасалари тарбияланувчиларининг ақлий тафаккурини шакиллантиришда инноватцион технологияларнинг ўрни

 
TA‘LIM TIZIMIDA AXBOROT TEXNOLOGIYALARINING O‘RNI 
 
AVEZOVA M.R., TMI., SAYFIYEV J.N. TATU. 
 
O‘zbekiston Respublikasi Birinchi Prezidentining 2002-yil 30-mayda qabul qilingan «Kompyuterlashtirishni 
yanada rivojlantirish va axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish chora-tadbirlari to‘g‘risidagi qarorda 
kadrlar tayyorlash sohasini takomillashtirish, mamlakatimiz salohiyatini oshirishning demokratik davlat va bozor 
iqtisodiyotiga asoslangan fuqarolik jamiyati qurishning muhim shartlaridan biri sifatida belgilandi‖. 
Ta‘lim jarayonini axborotlashtirish: 
- shaxsning intellektual va ijodiy qobiliyatini rivojlantirishiga; 
- jamiyatning har bir a‘zosini o‘z malakasini oshirish va faoliyat sohasini o‘zgartira olishiga; 
- tezkor ta‘lim uchun shart-sharoit yaratish va masofaviy ta‘lim samarasini oshirishga imkon beradi. 
Hozirgi kunda mamlakatimizning qaysi bir chekkasiga boringki u yerdagi yaratilgan shart-sharoitlarni ko`rib 
odamning bahri dili ochiladi. Har bir maktab va kollejlardagi foydalanilayotgan axborot texnologiyalari, ular 
komputerlar bo‘ladimi yoki aloqa vositalarimi eng so‘nggi rusumlarda bo`lib, ulardan o`quvchilarimiz mukammal 
tarzda foydalanib kelishmoqda. O`rnatilgan barcha uskunalar davlatimiz ko`magi bilan bir qator xorijiy mamlakatlardan 
import qilinmoqda hamda o`z yurtimizda yaratilmoqda. Bundan tashqari oliy ta‘lim dargohlarida malakali kadrlarni 
yetkazib berishdek zimma qo`yilgan, muassasalarga yaratib berilayotgan sharoitlar ko`zni quvnatadi. Eng so`nggi 
rusumda jihozlangan aqlli xonalar, internet tarmoqlari bilan to`liq ta‘minlangan har bir o`quv binolarida bugungi kunda 
talabalarimiz puxta bilimlarni egallab kelishmoqda. Kelajakda bu talabalar yurtimiz ravnaqi yo`lida o`z hissalarini 
qo`shish maqsadida bir tan-u bir jon bo`lib harakat qilishmoqda, hamda o`z tajriba va kechinmalarini real hayotga 
tadbiq qilib kelishmoqda.
Yurtimiz miqyosida yoshlarimiz bilim va malakasini oshirish uchun ko`pgina ishlar qilinmoqda. Har yili bir 
qator rivojlangan mamlakatlardan malakali mutaxassislar chaqirilib, ularning tajribalari asosida talaba yoshlarimiz o`z 
fikr mulohazalarini baham ko`rishmoqda. Bundan tashqari har o`quv yili boshida oliy ta‘lim sohasi, kollej, hamda 
litseylardan iqtidorli talabalar saralab olinib dunyoning ko`plab mamlakatlariga o`z bilim va imkoniyatlarini oshirish 
maqsadida jo`natilyapti. Eng quvonarli jihati shundaki, bu yoshlarimizning ko`pgina qismi aynan axborot 
texnologiyalari vakillaridir. Bundan tashqari har yili bizning yurtimizga jahonning ko‘plab davlatlaridan talaba yoshlar 
tashrif buyurib bizning ham ta‘lim strategiyamizni o`rganishmoqda mana masalan Korea, Yaponiya, AQSH, Buyuk 
Britaniya, Xitoy hamda ko`plab boshqa yurt vakillari tashrif buyurishmoqda. Albatta bu bizga katta farx va iftixor 
bag`ishlaydi. 
Yurtimiz bo‘ylab o`xirgi yillarda axborot tizimlariga bo`lgan talabning keskin tarzda ortayotganilagini 
yuqoridagi raqamlarda ko`rish mumkin. 2012-2013 yillar davomida deyarli axborot tizimlariga talab deyarli 
o`zgarmagan(97 donadan 108 donaga o‘sgan mos ravishda) ammo 2014-yildan boshlab axborot tizimlariga bo`lgan 
talab keskin tarzda ortgan. 2014-yilga 236 ta, 2015-yilda 465 ga, 2016 ga yilda esa 490 taga yetgan. Agarda bu 
raqamlarni tahlil qilsak 2012-yildan to 2016- yilgacha bo‘lgan davrda 393 ta yangi Davlat axborot tizimlari yaratildi, 
shu o`rinda aytib o`tish joizki bu sohaga bo`lgan talab yildan yilga juda katta suratlarda o`sib bormoqda.

---

14 
2-rasm. Xalqaro internet tarmog`iga ulanish tezligi(internet)(Gbit/s) 
Agarki biz 2012 - yildan 2016 – yilgacha O`zbekiston Respublikasi bo`ylab Xalqaro internet tarmog`iga 
ulanish tezligi (Gbit/s)ni tahlil qiladigan bo`lsak, shu davr mobaynida axborot texnologiyalari bilan bog`liq bu sohada 
faqatgina o`sish kuzatishimiz mumkin. Birinchi ikki yilda (2012-2013-yillarda) o`sish asta-sekinlik bilan boradi, 
keyingi ikki yillik natijalarni kuzatadigan bo`lsak bu sohadagi rivojlanish juda sezilarli miqdorda o`sganligi ayon 
bo‘ladi. Masalan 2012-yilda xalqaro internet tarmog`iga ulanish tezligi qariyb 5 (Gbit/s) bo`lgan bo`lsa 2016- yilga bu 
ko`rsatkich 39.4 (Gbit/s) ga yetganini ko‘rishimiz mumkin. Bu esa o`z o`rnida qariyb 8 barobarga oshganligini isbotlab 
turibdi. Bu ko`rsatkichlardan shuni xulosa qilishimiz mumkinki yurtimiz aholisi tomonidan internetga va uning 
qulayliklariga bo‘lgan talabning yildan-yilga ortayoganidan dalolat berib turibdi.
Har bir sohani muttasil ravishda ravnaq topishida hamda milliy iqtisodiyotimizning bosqichma- bosqich 
o`sishida anglaganimizdek axborot texnologiyalarning o`rni ahamiyatlidir.
Xulosa qilib aytganda, yurtimiz bo`ylab axborot texnologiyalariga, ularning xizmatlariga bo`lgan talab juda tez 
suratlarda ortib borayotganligini iftixor bilan aytsak bo`ladi. Har bir sohada so`ngi rusumli axborot texnologiyalaridan
foydalanilishi ayniqsa ta‘lim sohasida ularning roli juda muhim hisoblanmoqda. Taklif sifatida yurtimizning barcha 
viloyat, shahar, tuman, qishloqlaridagi maktab, kollej, litsey hamda oliy ta‘lim muassasalariga eng so`nggi rusumli 
axborot texnologiyalarini hamda yuqorida ta`kidlaganimizdek aqlli xonalarni ko`paytirishimiz kerak deb hisoblaymiz. 
Bunday qulayliklar barcha hududlarda yaratiladigan bo`lsa, ta‘lim olish sifati juda yaxshilanadi hamda o`quvchi-
talabalarimizni o`qishga bo`lgan qiziqishlari yanada ortadi.