A. X. Vаxidov, D. A. Abdullaеva

ELEKТRIK  DAТChIKLAR 
Pаrаmetrik  datchiklar
Generator 
datchiklari 
Rezistiv 
Elektromagnit 
Sig’im 
Induktiv
Transf
оrmatorli 
M
ag
ni
to
еl
ast
ik 
Yuzasi
o’
zgaruvchan
Masofasi
 o’zgaruvchan  
Dielektrik sin
gdiruvchanlik 
Induksion
Fotoelektrik
P’
ez
o-
el
ek
trik 
Potens
i
ometrik
K
on
ta
kt
li 
(k
o’mir
) 
T
enz
om
et
rik 

---

 
28
                                      2.1 – JADVAL 
 
DAТChIKLAR VA ULAR NAZORAТ QILADIGAN 
KAТТALIKLAR 
 
DAТChIKLAR  ТURLARI 
ELEKТRIK  DAТChIKLAR 
 
 
 
Nazorat 
 
qilinadigan 
 
kattaliklar 
Mexanik 
Pot
ensiometri
k 
Т
enzometrik 
Induktiv 
Т
ermorezitorli 
Sig’i
m
 
Fot
or
ezi
st
orli 
Elektron 
Induksi
on 
P’
ezoelektrik 
Т
er
moelektri 
Х
oll datchiklari 
Fot
oelekt
rik 
gidr
avlik 
1 
2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 
1.   
 
Siljish 
+ + + + -  + -  +  -  -  -  + + + 
2.   Satx 
+ + - + - - - - - - - - - + 
3.   Тezlik 
+ -  -  - + + -  - + -  -  - + + 
4.   Тezlanish 
+ - + - - - - - + + - - - - 
5.   Kuch 
+ + + + -  + + + + +  -  +  -  - 
6.   Bosim 
+ - + + - + - + - + - + - + 
7.   Moment 
-  + + + -  + +  -  -  -  -  -  + + 
8.   Namlik 
- - - - + + - - - - + - - - 
9.   Хarorat 
- - - - + + - - - - + - - - 
10. Sarf 
- + - + -  - + - + -  -  -  - + 
11. Тebranish 
- + + + - + -  - + + - + - - 
 
 

---

 
29
2.2.   Datchiklarning asosiy ko’rsatkichlari. 
 
 
Datchiklarning turlari ko’p bo’lishiga qaramay, ular bir hildagi bir necha 
asosiy ko’rsatkichlarga ega: 
1.  Statik tavsifnomasi - chiqish kattaligini kirish kattaligiga bog’likligi  
(2.2-rasm).  Statik tavsifnomasi chiziqli datchiklar (2.2-rasm, a) uchun sezgirlik 
koeffityenti o’zgarmaydi. 
 
             b   
                          U  
 
 
 
 
U 
 
 
 
 
 
       a  
 
 
 
                    U 
 
 
 
        
 
 
 
 
 
 
 
        
 
 
               Х                           Х                                        Х 
 
 
2.2-rasm. Datchiklarning statik tavsifnomalari. 
 
Statik tavsifnomasi nochiziqli datchiklar uchun sezgirlik koeffitsiyenti xar 
hil nuqtalarda (2.2-rasm, v) xar hil bo’ladi va bu kattatik differensial sezgirlik 
deyiladi. Uni aniqlash uchun quyidagi formula qo’llanadi: