Toshkent kimyo-texnologiya institiuti "tasdiqlayman"

Fors-tojik  tillaridan  o‘zlashtirilgan  so‘zlar.  Bunday  so‘zlarning  o‘zbek  tiliga 

o‘zlashtirilishida quyidagi omillarning alohida roli bor: a) o‘zbek va tojik xalqlarining qadimdan 

bir (yoki qo‘shni) territoriyada, bir xil ijtimoiy tuzum, iqtisodiy va madaniy-ma’naviy muhitda 

yashab kelayotganligi; b) o‘zbek-tojik va tojik-o‘zbek ikki tilliligining (bilingvizmi- ning) keng 

tarqalganligi; d) tojik va fors tillarida ijod qilish an’analarining uzoq yillar davom etganligi; e) 

Qo‘qon xonligi va Buxoro amirligida tojik tilining alohida mavqega ega bo‘lganligi; f) adabiyot, 

san’at, madaniyat, urf-odatdagi mushtaraklik va b.lar. 

Hozirgi o‘zbek tilida tojik-fors tillaridan o‘zlashtirilgan so‘zlar orasida otlar (sartarosh, 

bazm, barg, baxt, daraxt, daraxtzor, hunar, hunarmand), sifatlar (badjahl, batand, 

baravar,baxtiyor, ozoda, toza), ravishlar ( do‘stona, tez, bazo‘r, astoydil), bogiovchilar (chunki, 

yoki, agar, garchi, ham), undovlar (balli, dod), yuklamalar (xo‘sh), modal so‘zlar (chunonchi, 

binobarin) uchraydi. 

Fors-tojik  tillaridan  o‘zlashtirilgan  so‘zlarga  misol:  g‘isht, go‘sht, daraxt, do‘st, 

farzand,nobud, bahor, obodon, peshona kabi. 

Tojik-fors tillaridan o‘zbek tiliga bir qator prefiks va suffikslar ham o‘zlashgan: prefikslar 

— «be-», «ba-», «no-», «ham-», «bar-», «kam-», «xush-»; suffikslar      «-kor», «-zor», «-xo‘r», 

»-parvar», «-kash», «-bop», «-boz», «-do‘z», «-namo»,    «-paz», «-furush» va b.lar. Masalan: 

badavlat, beayov, bebosh, beboshlik, nosog‘, noto‘g‘ri, hamkurs, hamyurt, barkamol, kamsuv, 

kamsuvlik, kamsuqum, kamsuqumlik, xushbichim, xushyoqmas, o‘rikzor, olmazor, bug‘doyzor, 

bug‘doykor, tekinxo‘r, adolatparvar, chizmakash, somsapaz, yubkabop, kastumbop, gruppaboz 

kabi. Bulardan tashqari, tojik tilidan o‘zlashgan xona, noma so‘zlari o‘zbek tilida affiksoid 

vazifasida qo‘llanib, oynoma, ishxona, bosmaxona kabi so‘zlarning yasalishida ishtirok etgan.