Toshkent kimyo-texnologiya institiuti "tasdiqlayman"

GRAMMATIKA: MAQOLA VA UNING TURLARI.  

 

MAQOLA YOZISH TARTIBI 

Maqola  bu  –  berilgan  mavzu  bo‘yicha  yozilgan  qisqa  axborot 

hisoblanadi. Uning maqsadi – axborotni qisqa va lo‘nda shaklda bayon 

etish,  o‘quvchilarga  muhokama  etilayotgan  masala  haqida  umumiy 

tushuncha  berishdir.  Bunday  shakldagi  maqolalarning  katta  qismi 

bloglar va jurnallarda yoziladi, shuning uchun savod bilan maqolalarni 

yozish yangi kompyuterlarni bilish bilan teng bo‘lib qoldi. Quyida biz 

maqolalarni yozish bo‘yicha bir necha maslahatlarni keltiramiz: 

Agar siz maqolalar yozish bo‘yicha tajribaga ega bo‘lmasangiz, hech bo‘lmasa to‘rt-besh 

satrdan iborat  reja  tuzing.  Har  bir  satrda  siz  maqolaning  bir  tezisini  bayon  etishingiz  mumkin. 

Har bir tezis esa, o‘zida uch-to‘rt gapni qamrab olgan abzasdan iborat bo‘ladi. Agar maqolada 

ko‘proq  gaplarni  sig‘dirishga  ehtiyoj  tug‘ilsa,  ularni  ikki  yoki  undan  ortiq  abzaslarga  bo‘lish 

mumkin. 

---

161 

 

Oddiy  gaplardan  ko‘proq  foydalaning,  murakkablarini  qismlarga  bo‘ling.  Ilmiy 

atamalardan  kamroq  foydalanishga  intiling,  tor  sohaga  oid  maqolalar  bundan  istisno  albatta. 

Biroq  bunday  maqolalarda  ham  atamalarning  tavsifini  sodda  tilda  tushuntirishga  intiling.  O‘z 

maqolangizning  bayon  etish  usulini,  so‘zlashuv  usuliga  yaqinlashtiring.  Tushunarsiz  nutq, 

o‘quvchini hurkitib yuboradi va u sizning sahifangizni tark etadi. 

Katta  masalalarni  qamrashga  harakat  qilmang.  Agar  siz  uy  sharoitida  qoramolni  boqish 

haqida yozayotgan bo‘lsangiz, ularning anatomiyasi va kelib chiqish tarixi haqida yozish kerak 

emas. Diqqatingizni faqat tanlagan mavzuga qarating. 

Maqola  yozishda  hajmini  cheklashga  o‘rganing.  Katta  hajmdagi  ma’lumot  o‘quvchilarni 

jalb  qilmaydi.  Agar  mavzu  yetarlicha  keng  qamrovli  bo‘lsa,  maqolani  ikki  yoki  undan  ortiq 

qismlarga  bo‘ling.  Nashr  etish  vaqtida  oldingi  yoki  keyingi  maqolalarga  yo‘naltirish  mumkin. 

Shu yo‘l bilan siz o‘quvchilarning qiziqishini saqlashingiz mumkin. 

Maqolada  yumordan  foydalanish  o‘rinlidir.  Biroq  hazil  o‘rinli  va  ko‘pchilik  o‘quvchilar 

uchun tushunarli bo‘lishi lozim.  

Maqola yozish quyidagi qoidalarga amal qilinsa samarasi ijobiy bo‘ladi. 

 1. ob'ektni tasavvur qila olishi; 

 2. maqolaga sarlavhani to‘g‘ri tanlash; 

 3. ortiqcha, tushunarsiz so‘zlarni ishlatmaslik; 

 4. maqolaning hajmiga ahamiyat berish. 

 5. to‘g‘ri va tushunarli yozish. 

 6. oxirgi jumlaga e’tibor qaratish. 

 7. maqolada faktlar ko‘proq bo‘lishi e’tibor qaratilsa maqsadga muvofiq bo‘ladi.