Toshkent kimyo-texnologiya institiuti "tasdiqlayman"

                Bilim subhidagi nur ham kitobdir.   

(Donolar bisotidan) 

 

 

Hozirgi axborot asrida, turli vositalardan turfa xil xabarlar olish  mumkin. Ammo, kitob 

mutolaasi  bilan  ham  shug‘ullanish  juda  zarur  hisoblanadi.  Kitob  bu  bebaho  xazina,  uni 

mutolaa  qilish  lozim.  U  tafakkurni  o‘stiradi,  aqlni  izlanish  va  hodisalarni  tahlil  qilishiga 

yordam beradi

. 

Kitob  -  insonning  eng  yaqin  do‘sti  va  maslahatchisi,  aql  qayrog‘i  va  bilim  manbaidir. 

Kitob  fikrlash  quroli,  xazinalar  kaliti,  tafakkur  manbai  bo‘lgani  uchun  ham  xalqimiz  uni 

nonday  aziz,  mo‘tabar va muqaddas deb hisoblagan. Shuning uchun kitobga muhabbat, uni 

qadrlash, o‘qishga ishtiyok  xalqimizning qon-qoniga singib ketgan. 

Ayniqsa,  buni  donolarning  o‘gitlari,  yozma  manbalar,  xalq  og‘zaki  ijodi  durdonalari, 

xalqning   an'anaviy   tarbiya   usullarida   aks  etgan   kitob  bilan  bog‘liq   xilma-xil  hayotiy  

rasm-rusumlar,  udumlar  va  urf-odatlardan  ham  bilish  mumkin.  Xalq  kitob   haqida   naql-

rivoyatlargina   emas,  balki   ko‘plab   maqollar,   aforizmlar,  topishmoklar,   hikmatlar  ham 

---

97 

 

yaratgan.  Jumladan,  Abdurahmon  Jomiyning  kitob  haqidagi  ushbu  misralarini  keltirishimiz 

mumkin. 

            Bilimdonlar so‘zi bordur bu bobda: 

          "Bilimdon go‘rda-yu, ilmi kitobda!" 

           Agar yolg‘iz esang, hamdam kitobdur, 

           Bilim subhidagi nur dam kitobdur. 

Kitob  va  kitobxonlik  haqidagi  xalq  an'anaviy  pandnomasi  bilan  ulug‘larning 

dunyoqarashi, mulohazalari bir-biriga juda yaqin, biri ikkinchisini to‘ldiradi. Bu hol kitobning 

katta ma’naviy kuchga egaligi, kitobxonlik inson uchun yuksak mezon ekani bilan izohlanadi.  

Kitobxonlik tor ma’noda kitob o‘qishni bildirsa, keng ma’noda tanlab o‘qish, his etish, 

anglash va fikr bildirish tushunchalarini o‘z ichiga qamrab oladi. U badiiy  adabiyot, adabiy 

tanqid  va  pedagogika  ko‘magida  yuksala  boradi.   Kitobxonlik  kecha  yoki  bugun  tug‘ilgan 

emas.  Xususan,  Mahmud  Qoshg‘ariyning  "Devonu  lug‘atit  turk",  Abu  Abdullo  al-

Xorazmiyning  "Mafatix  al-ulum",  Yusuf  Xos  Xojibning  "Qutadg‘u  bilig",  Nosiruddin 

Burhonuddin  Rabg‘uziyning  "Qisasi  Rabg‘uziy",  Xondamirning  "Makorim  ul-axlok"  va 

Alisher Navoiy, Zahiriddin Boburlarning qator asarlarida kitobxonlikka oid qimmatli fikrlar 

bayon qilingan.   

Kishining   madaniyati   uning   kitobida  aks  etadi.  Shu   ma’noda   bugungi  kunda  kitob  

o‘qish   va   unga  munosabat   bir   qadar   susaygandek.   Chunki   yoshlar  ko‘proq  kino,  video, 

televidenie,  kompyuterga  berilib  ketdi. Kompyuter  hozirgi  kunda  ko‘pgina xonadonlarga 

ham   kirib   kelgan.  Istalgan   yangiligu   axborotlarni   bu   vositalardan   xohlagancha  olish 

mumkin.  

Achinarlisi, bugun  kitob o‘qish uchun vaqt sarflashga hojat yo‘qdek.  Aslida,  hech bir 

axborot  vositasi, kino  yoki videofilm  badiiy asar o‘rnini   bosolmaydi.  Ma’rifatli oilalarda 

kitobga  e’tibor  farzandlar  tarbiyasida  qo‘l  keladi.  Kitobni  inson   tafakkurining   qanotlariga  

o‘xshatishgan.  Zero,  tafakkuri,  fikr  doirasi  keng,  ma’rifatli  kishilar  jamiyatning  chinakam 

boyligidir. Aksincha, hayotda ro‘y berib turadigan ayrim noxushliklar ildizi esa ma’rifatsizlik, 

kitob o‘qimaslikning achchiq mevasi.  

Temirni  zang   kemirganidek,  odamni  ham   ma’naviyatsizlik  mo‘rt  qiladi.  Ma’naviyat 

esa insonga kitob o‘qish orqali  yuqadi. Har  qanday  yangilik  ham  bir  kun  eskiradi. Biroq  

insoniyatning   ming-ming  yillar  davomida  qo‘lga  kiritgan  aqliy  hamda  fikriy  durdonalarini 

o‘zida  jamlagan  kitoblar  aslo  eskirmaydi.  Binobarin,  kitob-hamisha  ilm-ma’rifat,  adab  va 

axloq  manbai  bo‘lib  kelgan.  Bugungi  kunda  yosh  avlodni  milliy  qadriyatlar  ruhida 

tarbiyalashda ham kitobdan ko‘ra qudratliroq vosita yo‘q. 

Bizga  yaxshi  ma’lumki,  bugungi  kunda  mamlakatimizda  kitob  mahsulotlarini  nashr 

qilish  va  tarqatish  tizimi  samaradorligini  oshirish,  kitobxonlik  madaniyatini  yuksaltirish 

masalasiga  katta  ahamiyat  berilmoqda.  Bunday  muhim  vazifani  amalga  oshirish  uchun 

yurtimizda  118  ta  nashriyot,  1  ming  760  ta  matbaa  korxonasi,  minglab  ijodiy  va  texnik 

xodimlar  faoliyat  olib  bormoqda.  Ularning  sa’y-harakatlari  bilan  har  yili  7  tilda  60  million 

nusxadan ortiq kitob chop etilmoqda. 

Hozirgi  kunda  kutubxonalar  kitobxonlarga  xizmat  ko‘rsatibgina  qolmay,  balki 

kutubxonada  turli  tadbirlar  va  bayramlar  o‘tkazish  doimiy  ishga  aylanib  bormoqda. 

Kutubxonalarda  kitobni  targ‘ib  etish  maqsadida  kutubxona  xodimlari  turli  usullardan 

foydalanadilar.  Masalan,  kitob  ko‘rgazmasi,  kitobxonlar  anjumanlari,  turli  uchrashuvlar, 

kechalar, kitob taqdimotlari, kitobxonlik kunlari shular jumlasidandir. 

Prezidentimiz    ta’kidlaganidek,  “Chinakam  ijod  va  iste’dod  mahsuli  bo‘lgan  asarlarni, 

yozuvchining  yuragidan,  qalbidan  chiqqan  haqqoniy  va  ta’sirchan  fikrlarni  keng  ommaga 

yetkazish uchun barcha mavjud vositalardan unumli foydalanish zarur”.