Microsoft Word Bas db access L. doc

2.4 Ma’lumotlarning relyatsion strukturasi 
 
Ma’lumotlarni qayta ishlash uchun to’plamlar nazariyasi ishlatiladi (birlashma, kesishma, 
farqlash, dekart ko’paytma). Har qanday ma’lumotlarni tasvirlash ikki o’lchovli maxsys turli 
matematikadan ma’lum aloqa (relyatsion)gi jadvallar to’plamiga keladi.  
 
Relyatsion model ma’lumotlarining eng kichik birligi – bu model ma’lumotlar qiymati uchun 
alohida atamardir. 
Bir xil turdagi atomar qiymatlar to’plamiga domen deyiladi. Masalan, Reys nomeri domeni- butun 
musbat sonlar to’plami.  
 
Domen ma’nosi quiyidagilardan iborat. Agar ikki atribut qiymatlari bir domendan olingan 
bo’lsa, unda bu ikkita ishlatiladigan atributlarni taqqoslash ma’nosi bor. Agar ikkita atribut qiymatlari 
har xil domenlardan olingan bo’lsa, ular taqqoslash ma’no bermaydi. Masalan, reys nomeri bilan 
chipta narxini solishtirish mumkinmi.  
 
Munosabat D1,D2,..,Dn domenlarda (ularning bari harxil bo’lishligi shart emas) sarlovha va 
tanadan iborat bo’ladi.   
 
Sarlovha A1,A2,..,An fiksirlanga atributlar to’plamidan iborat bo’lib, ular bilan bilan, y’ani Ai 
atributlar va ularni aniqlovchi Di domenlar orasida o’zaro bir xil moslik mavjud. 
 Tana 
baqt bo’yicha o’zgaruvchi kortejlar to’plamidan iborat bo’ladi. Bu erda o’z navbatida 
kortrej juft atributlar qiymatlari (Ai:Vi), (i=1,2,..,n) iborat bo’ladi.