Microsoft Word Bas db access L. doc

8. Shakllar(formalar) bilan ishlash 
Ma’lumotlarni Access ga ikkita usulda kiritish mumkin: jadvalga va shaklga. Ma’lumotlarni 
kiritish usuli kelajakda ularni o‘zgartirish chastotasiga bog‘liq.  
Agar kiritilgan ma’lumotlar ahyon-ahyonda o‘zgartiriladigan bo‘lsa u holda ular bilan ishlashda 
jadvallardan foydalangan ma’qul. Jadval rejimini ma’lumotlarni to‘liq ko‘zdan kechirish zaruriyati 
tug‘ilganda ham qo‘llash tavsiya etiladi. Agar kiritiladigan ma’lumotlar tez-tez o‘zgartiriladigan bo‘lsa 
ularni shaklga kiriting. Chunki bu holat e’tiborni aniq yozuvlarga tegishli ma’lumotlarga qaratish 
imkonini beradi, masalan aniq mijozga tegishli ma’lumotlar.  
Ixtiyoriy shakl Access - jadval yoki so‘rov asosida quriladi. Maydon nomlari jadval spesifikasiyasidan 
olinadi, ularni shaklda joylashtirish esa o‘zimizning ixtiyorimizda bo‘ladi. Maydonlarning shaklda 
joylashish ketma-ketligini mantiqan bog‘langan maydonlarni guruhlarga jamlab aniqlash kerak 
bo‘ladi; shakllarga boshqarish elementlarini ham qo‘yish zarur bitta jadval asosida foydalanuvchi bir 
nechta shakl yaratishi mumkin: bittasini raxbar uchun, boshqasini buxgalter  uchun, uchinchisini 
ombor xizmatchisi uchun va hokazo. Shaklning barcha ma’lumotlari uning boshqarish elementlarida 
saqlanadi, ba’zilari esa bazaviy jadval maydonlari bilan bevosita bog‘langan bo‘ladi. Bunday 
elementlarda jadval maydonlarining qiymatlarini ko‘rsatish va ularga o‘zgartirishlar kiritish mumkin. 
Shaklning boshqa elementlari, masalan maydon nomlari, ularni jihozlash uchun hizmat qiladi.      
Shakllarni uch xil usul bilan hosil qilish mumkin: 
¾
  Shakllar konstruktori yordamida - shakl maketi yaratiladi va foydalanuvchiga shakl yaratish 
uchun mo‘ljallangan uskunalar to‘plamini (usta va quruvchi kabi avtomatlashtirish vasitasilari 
ham) tavsiya qiladi.  
¾
  Shakl ustasi yordamida - shakllarni loyihalash jarayonini “boshqaradi”. Foydalanuvchi va 
ustaning shakl yaratish bo‘yicha muloqoti natijasida tayyor forma paydo bo‘ladi. 
¾
  Avtoshakldan foydalanib - tanlangan jadval asosida quyidagi tur shakllardan biri hosil qilinadi: 
В столбец, Ленточную, Табличную. 
 
 Shakl yaratish uchun ma’lumotlar bazasi oynasining Формы qo‘yilmasidagi Создать tugmasi 
bosiladi. Ekranda Новая  форма  muloqot oynasi paydo bo‘ladi. Bu oynada dastur foydalanuvchiga 
shakl yaratish usulini tanlashni tavsiya qiladi. Shakl yaratish usullari ro‘yxatidan tanlashdan oldin 
oynaning pastki qismida joylashgan maydonda shakl yaratishda asos qilib olinayotgan jadval yoki 
so‘rov ko‘rsatiladi.   

---

  TATU NF  
Access 2003 Laboratoria ishi      
Bobojonov Elmurod 
93-bet 
 
 
    Ro‘yxatdan    Автоформа:  в  столбец elementini tanlang va OK tugmasini bosing.Biroz vaqtdan 
so‘ng ekranda tayyor shakl paydo bo‘ladi. Agar siz uni yopmoqchi bo‘lsangiz Access bu shaklning 
saqlanmaganligi haqida eslatadi va uni  ВЕДОМОСТЬ СДАЧИ ЭКЗАМЕНОВ nomi bilan saqlashni 
tavsiya qiladi. Siz bu nomni o‘zgartirishga haqlisiz.  
 

---

  TATU NF  
Access 2003 Laboratoria ishi      
Bobojonov Elmurod 
94-bet