Biologiya

5 – rasm. Yangi  shaklli  bakteriyalar:  

 

 

 

шар – sharsimon;  тороид – troidlar;  палочка – tayoqchasimon;  спираль – 

spiralsimon; звезда – yulduzsimon;  извитая спираль – ixchamlashgan  spiral.    

Bakteriyalarning    o’lchami    nihoyatda    kichik.  Masalan,  kokkilarning  

diametri    bor    -    yo’g’i    0,5  –  1,0  mkm.  gacha,  uzunligi    esa    bir    necha 

mikrometrga      teng.  Ayrim    mayda    tayoqchalarning    eni    0,2  –  0,4  mkm.  ga, 

uzunligi    esa    0,7  –  1,5  mkm.  ga  teng.  Bakteriyalar    orasida    haqiqiy    gigantlari  

---

18 

 

ham  uchrab  turadi. Ularning  uzunligi  o’nlab  va  yuzlab  mikrometrga  yetadi. 

Bakteriyalarning    shakli    va    o’lchami    o’sish    shart  –  sharoiti,    muhit    tarkibi, 

osmotik  bosim, harorat  va  yana  ko’pgina  faktorlarga  bog’liq. Yuqorida  sanab  

o’tilgan    bakteriyalar    shakllaridan    faqat    kokkilarning    o’lchami    o’zgarmas  

bo’ladi. Uzunligi  eng  ko’p  o’zgaradigan  bakteriyalar  bu  tayoqchasimonlardir.  

(6-rasm) 

 

 

 

 

 

6 – rasm.Tayoqchasimon  bakteriyalar. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Bakteriyalar  hujayrasining  og’irligi  juda  kichik. U  taxminan  4x10-13 g. 

ga  teng.  Bakteriyalar    hujayrasi    qattiq    ozuqa    muhitida    ezilganda    o’sadi, 

ko’payadi  va  koloniyalar – bakteriyalar  naslini  hosil  qiladi. Bir  necha  soatdan  

keyin  koloniyalar  shu  darajada  ko’p  miqdorga  erishadiki , ularni  oddiy  ko’z  

bilan  ham  ko’rish  mumkin. Koloniyalar  shilimshiq  yoki  pasta  ko’rinishidagi  

konsistensiyali    va    ayrimlari    pigmentli    bo’ladi.  Ko’pgina    bakteriyalarning  

koloniyasi    o’ziga    xos      tashqi    ko’rinishga    ega    bo’lganligi    uchun    ularni  

identifikatsiya  qilish  ham  mumkin.