Davlatiy moliya



Download 10,62 Mb.
Pdf ko'rish
bet51/540
Sana27.06.2021
Hajmi10,62 Mb.
#102874
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   540
Bog'liq
moliya umk sirtqi



 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

II 

 

 

 

 

 

                                                 III

 

                                                  

III 

 

 



                                                                                                                                             

  IV        V                         

V

 

 

      VI



 


179 

demak,  ular  iqtisodiy  o‘sishning  asosiy  omillaridan  hisoblanadi

60

.  Bunda  esa 



moliya bozorining qisqa va uzoq muddatli iqtisodiy o‘sishni ta’minlashdagi roli 

beqiyosdir.  Chunki  aynan  moliya  bozori  yordamida  jamg‘armalar  shakllanadi 

(akkumulyatsiyalanadi)  va  ular  samarali  investitsiyalarga  tranformatsiyalanadi 

(aylanadi).  

Qisqa  davr  ichida  iqtisodiy  o‘sish  moliya  bozori  orqali  mavjud  moliyaviy 

resurslardan  samarali  foydalanish  hisobiga  erishiladi.  Ammo  uzoq  muddatli 

davrda  iqtisodiy  o‘sish  ishlab  chiqarish  quvvatlarini  investitsiyalar  hajmini 

kengaytirish  yo‘li  bilan  modernizatsiyalashuvi  va  oshirilishini  talab  etadi. 

Makroiqtisodiy barqarorlik sharoitida investitsiyalarga bo‘lgan talab esa moliya 

institutlari yordamida ichki va tashqi jamg‘armalar hisobiga qoplanadi.  

Bundan  ayon  bo‘ladiki,  moliya  bozori  moliyaviy  resurslarni 

(jamg‘armalarni) iqtisodiyotda samarali (effektiv) taqsimlash va qayta taqsimlash 

funksiyasini amalga oshiradi va iqtisodiyot holati “barometri” rolini bajaradi.  

Iqtisodiyotda moliyaviy oqimlar inflyatsiya va foiz stavkasiga bog‘liq holda 

moliya  bozori  orqali  taqsimlanadi  va  qayta  taqsimlanadi.  Bunda  inflyatsiya  va 

foiz stavkasi moliya bozorining muvozanat holatiga ta’sir ko‘rsatadi.   

Yuqorida  aytilganlarga  asosan,  makroiqtisodiy  muvozanatni  mos  ravishda 

quyidagi tenglamalar bilan ifodalash mumkin:  



S  =  I  (ushbu  balansga  rioya  qilinganda  umumiy  talab  va  taklif  o‘rtasida 

tenglikka erishiladi, ya’ni  S=Y–A–X=I, bunda A=C+G – absorbsiya; Y-A – ichki 

jamg‘armalar; X – manfiy ishorali tashqi jamg‘armalar), MV = PT.  

Ushbu  tenglamalar  bilan  ifodanadigan  makroiqtisodiy  muvozanat  moliya 

bozori holatida o‘z aksini topadi, ya’ni bozor iqtisodiyotning holatini ekvivalent 

tarzda aks etadi. Boshqacha qilib aytganda, moliya bozori iqtisodiyotning “egiz-

analogi” sifatida namoyon bo‘ladi. Shuning uchun moliya bozori iqtisodiyotning 

“barometridir”.  

Aytilganlar  asosida  moliya  bozoridaga  muvozanatni  gipotetik  tarzda 

quyidagi muvozanat tenglamasi bilan ifodalash mumkin:  SV = PT. Bunda: T – 

moliya instrumentlari bo‘yicha tuzilgan shartnomalar hajmi (bu esa investitsiyalar 

hajmiga  teng),  ya’ni  T  =  I;  S  –  moliyaviy  instrumentlar  uchun  taklif  qilingan 

jamg‘armalar hajmi; V – investitsiya qilingan jamg‘armalarni foyda (zarar) bilan 

qaytishi tezligi (vaqt oralig‘i, likvidliligi); P – moliyaviy instrumentlar bo‘yicha 

tuzilgan shartnomalarning (bitishuvlarning) bozor narhi.  

Demak, T = I ekanligini hisobga olgan holda moliya bozorining muvozanat 

tenglamasini quyidagicha ifodalash mumkin:  

                                                           

60

 Опит развития финансовой и фискалной системи и привлечения прямих иностранних инвестиций в Восточной Азии: 



уроки и рекомендации. Сборник трудов мол.учених Трушин Е., Музафаров Д., Федорова Е., Дийканбаева Г.-Алмати, 

2001.-сс.74. 




180 

SV = PI 

Ilmiy  nuqtai  nazardan  (1)  tenglamani  pulning  miqdoriy  nazariyasiga 

o‘xshash  moliya  instrumentlarining  (qimmatli  qog‘ozlarning  yoki  investitsiya-

larning) miqdoriy nazariyasi deb faraz qilish mumkin.   

Ma’lumki, S = I tenglik budjet-soliq siyosati asosida, MV = PT tenglik esa 

kredit-pul  (monetar)  siyosati  asosida  amalga  oshiriladi.  Bunda  S→I→M→S 

ko‘rinishidagi davriy bog‘liqlik ushbu siyosatlarning ekvivalentliligini bildiradi. 

Bu  esa  (1)  tenglamani  maqsadga  muvofiq  ekanligini  anglatadi.  Chunki  ikkala 

siyosat  ham  barqaror  iqtisodiy  o‘sishni  ta’minlash  maqsadida  real  iqtisodiyot 

uchun ishlaganligi (yo‘naltirilgan-ligi) uchun, ularning uyg‘unlashuvi va optimal 

balansiga erishish (1) tenglamadan ko‘rinib turibdiki, moliya bozori orqali amalga 

oshirilishi tabiiydir. Ushbu holatni rasmda ko‘rish mumkin.  




Download 10,62 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   540




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish