Menejment nazariyasi

6-jadval
«O ’zvinosanoat-xolding»  kompaniyasi  faoliyatining 
asosiy  tah liliy   ko‘rsatkichlari
2003-
yil
2004-
yil
2005-
yil
2006-
yil
Sotuvlar  rentabelligi  (yalpi 
foydaning mahsulot va xizmat- 
lar  realizatsiyasidan  tushgan 
sof  tushumga  nisbati,  %da)
41,1
37,8
37
36,8
Balans  foydasi  bo'yicha  ren- 
tabellik  (balans  foydasining 
mahsulot  ishlab  chiqarish  tan- 
narxiga  nisbati,  %da)
4,0
3,7
3,0
3.2
Xolding  boyicha  debitorlik 
qarzining  kreditorlik  qarziga 
nisbati
0,54
0,59
0,62
0,63
Absolyut  likvidlik  koeffitsi- 
enti  (qisqa  muddatli  moliyaviy 
quyilmalar  va  pullik  mablag1- 
larning kreditorlik  qarziga  nis­
bati)
0.51
0,49
0,47
0,46
Oraliq  likvidlik  koeffitsienti 
(qisqa  muddatli  moliyaviy  qo‘- 
yilmalar  va  pullik  mablag'lar 
hamda  debitorlik  qarzlarining 
kreditorlik  qarzlariga  nisbati)
1,04
1,08
1,09
1,09
Umumiy likvidlik koeffitsien­
ti  (aylanma  aktivlaming kredi­
torlik  qarzlariga  nisbati)
3,4
4,0
3,9
3,8
2005-2006-yillarda  kompaniya  Davlat  budjetiga  qariyb  90 
m lrd .s o 'm   o 'tk a z d i.  D e b ito rlik   q a r z la r in in g   ta h lili  shu ni 
ko'rsatmoqdaki,  u  yildan-yilga  oshib  bormoqda.  Biroq  2006-yilda 
o'sish  sur’atlari  birmuncha susaydi.  Past sur’atlarda  bo‘lsa-da,  kredi- 
torlik  qarzlari  ham  oshib  bormoqda.  Shuning  uchun  debitorlik  va

---

kreditorlik  qarzlarining  o'zaro  nisbati  oshib  borayapti  va  bu  raqam
2006-yilda  xolding  bo'yicha  0,63  ni  tashkil  qildi.
Sotuvlar  rentabelligi  pasaymoqda.  U  2003-yilda  41,1%  bo'lgan 
bo'lsa, 2006-yilda 36,8%ni tashkil etdi.  Shu bilan birga, g'arb moliya- 
chilari  ushbu  ko'rsatkich  33%dan  kam  bo'lmasligi  kerak  deb  hisob- 
lashsa,  rossiyalik ayrim mutaxassislar hozirgi sharoitda «mustahkam- 
lik»  zaxirasi  40-45  foizdan  yuqori  bo'lmasligi  kerak  deb  hisob- 
lashadi.
Balans  foydasi  bo'yicha  rentabellik  ham  so'nggi  3  yil  mobay- 
nida  xolding  bo'yicha  pasaygan.  Asosiy  fondlarning  yuqori  sur’atlar 
bilan  yangilanishi  va  yangi  quwatlar  ishga  tushirilishi  munosabati 
bilan  fond  qaytimi  pasaymoqda.
Joriy  aktivlarning  likvidlik  koeffitsientlaridan  shu  narsa  ma’lum 
bo‘ladi-ki,  qisqa va  o'rta  muddatda  kompaniya  o'z  qarzlarini  to'lashga 
qodir  bu  esa  uning  to'lov  qobiliyati  yuqori  darajada  ekanligi  bilan 
izohlanadi.